Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
152 
Monitoringda mezonlar bitta, ammo juda muhim talabga ega - mezon 
o‗lchashga imkon berishi kerak. Ba‘zi mezonlar juda sust dinamikaga ega va ularni 
bir necha yilda bir marta o‗lchash mantiqan. 
Monitoring mezonlari ishlab chiqilgandan keyingi keyingi bosqich - bu 
optimal vaqt oralig‗ida kerakli miqdordagi ma‘lumotlarni olish imkonini beradigan 
usullarni aniqlash hisoblanadi. 
Ushbu usullarning xususiyatlarini va ulardan foydalanish xususiyatlarini 
ko‗rib chiqsak, formalangan usullarga testlar, anketalar, proyektsion texnik usullar va 
psixofiziologik usullar kiradi. Ular muayyan tartibga solish, imtihon yoki sinov 
o‗tkazish 
tartib-qoidalarining 
obyekti 
(ko‗rsatmalarga 
aniq 
rioya 
qilish, 
ogohlantiruvchi 
materialni 
taqdim 
etishning 
aniq 
belgilangan 
usullari, 
tadqiqotchining mavzu faoliyatiga aralashmasligi va boshqalar), standartlashtirish 
(diagnostika eksperimentlari natijalarini qayta ishlash va taqdim etishning bir xilligini 
belgilash), ishonchlilik va asosliligi bilan ajralib turadi. 
Sinov. Testlar (inglizchadan ―test‖ deb tarjima qilinadi) standartlashtirilgan va 
odatda bolalar o‗rtasidagi miqdoriy individual psixologik farqlarni aniqlash uchun 
mo‗ljallangan, qisqa va vaqt bilan cheklangan testlardir. Ularning o‗ziga xos 
xususiyati shundaki, ular bolaga to‗g‗ri javob olishlari kerak bo‗lgan vazifalardan 
iborat. 
Sinov usullarini psixologik va pedagogik ishlarda amalga oshirish o‗qituvchi 
sifatida ham, u yerda o‗qituvchi va psixolog sifatida ham amalga oshirilishi mumkin. 
Bu testning yo‗nalishi (uning qaysi sifatga yo‗naltirilganligini o‗lchash uchun) va 
mutaxassisning test usullaridan foydalanishga tayyorligi bilan belgilanadi. 
Shunday qilib, bolalarning ―Bilim‖ ta‘lim sohasini o‗zlashtirish darajasini 
o‗rganish uchun o‗qituvchilar fan testlaridan keng foydalanishlari mumkin, bu yerda 
test topshiriqlarining materiallari haqiqiy obyektlar: kublar, kartalar, geometrik 
shakllar tafsilotlari va boshqalar ko'rinishida taqdim etiladi. Mavzu testlari katta 
maktabgacha yoshdagi bolalarning matematik ta‘limi mezonlari haqida ma‘lumot 
olish, bolaning geometrik shakllarni o‗zlashtirish darajasi, o‗lcham parametrlari, 
obyektlar guruhlarini son bo‗yicha hisoblash va taqqoslash qobiliyati, 10 ga teng 
ikkita kichikdan iborat (amalda) sonlarni tuzish, oddiy mantiqiy va arifmetik 
muammolarni echish imkonini beradi. . 
O‗z navbatida, maxsus texnik vositalar yoki maxsus jihozlardan foydalanishni 
talab qiladigan apparat sinovlari (reaktorlar, refleksometrlar va boshqalar) ko‗pincha 
bolalar bog‗chasida psixologlar yoki defektologlar tomonidan qo‗llaniladi. 
Proeksion texnik. Proeksion usullarning ajralib turadigan xususiyati ulardagi 
noaniq stimullardan foydalanish bo'lib, bola uni to‗ldirishi, sharhlashi, rivojlanishi va 
h.k. Shunday qilib, bolaga syujet rasmlarining mazmunini, tugallanmagan jumlalarni, 

---