Toshkent davlat pedagogika universiteti ilmiy axborotlari ilmiy-nazariy jurnali

TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI ILMIY AXBOROTLARI 2021/ 6 - SON 
149 
Monitoring o‗tkazishda asosiy e‘tibor prosessual xususiyatlarga, ya‘ni 
pedagogik jarayonning o‗ziga xos xususiyatlariga qaratiladi, chunki bu prosessual 
ma‘lumotlar samarali ma‘lumot bilan taqqoslaganda ancha muhim va tezkor. 
Bir qator izlanishlarda A.Talix monitoringning mohiyatini belgilovchi bir 
qator vazifalarni aniqlaydi: 
1. O‗z vakolati doirasida ta‘lim tizimining holatini doimiy ravishda 
monitoring qilish va u to‗g‗risida tezkor ma‘lumot olish; 
2. Ta‘lim tizimida ro‗y berayotgan o‗zgarishlarni va ularni keltirib 
chiqaradigan omillarni o‗z vaqtida aniqlash; 
3. Ta‘lim tizimidagi salbiy tendensiyalarning oldini olish; 
4. Ta‘lim tizimidagi eng muhim jarayonlarning rivojlanishini qisqa muddatli 
bashorat qilishni amalga oshirish; 
5. Ta‘limni metodik ta‘minlashni amalga oshirish samaradorligi va to‗liqligini 
baholash. 
Monitoring - bu o‗quv jarayonining doimiy monitoringi bo‗lgani uchun unga 
quyidagi tashkiliy va uslubiy talablar qo‗yiladi: 
Monitoring ko‗rsatkichlari to‗plami va shakli ma‘lum vaqt davomida doimiy 
bo‗lishi kerak; 
Ko‗rsatkichlar iloji boricha ilmiy rejada yetarlicha chuqur o‗rganilgan va 
ta‘lim sifati darajasini yetarlicha aks ettiradigan o‗quv jarayonining hodisalarini 
hisobga olishi kerak; 
Ko‗rsatkichlar ta‗lim sifatini boshqarishning baholash xususiyatiga ega 
bo‗lishi kerak; 
• Vaqti-vaqti bilan (yiliga kamida 1 marta) ishlatilgan ko‗rsatkichlar 
to‗plamini to‗g‗irlash kerak. 
Shunday qilib, monitoring ko‗p funksiyalarni amalga oshiradigan yaxlit 
tizimdir. 
Monitoringning bir qator jihatlari ajratib ko‗rsatiladi: 
1. Uzluksizlik (uzluksiz ma'lumotlarni yig‗ish); 
2. Diagnostika (kuzatilayotgan obyekt, tizim yoki jarayonning haqiqiy 
holatini taqqoslashingiz mumkin bo'lgan model yoki mezonlar mavjudligi); 
3. Axborot mazmuni (kuzatilayotgan jarayonlardagi buzilishlar to‗g‗risida 
xulosa chiqarish mumkin bo‗lgan eng muammoli ko‗rsatkichlar va mezonlarni 
kuzatish mezonlari tarkibiga kiritish); 
4. Ilmiy (modelning yaroqliligi va kuzatilgan parametrlar); 
5. Qayta aloqa (kuzatilayotgan jarayonga tuzatishlar kiritishga imkon 
beradigan natijalar to‗g‗risida monitoring obyektidan xabardor bo‗lish). 
N.Kalinina va L.Egorova asarlarida ma‘lumotlarning tarqalishi ta'limni 
monitoring qilish uchun alohida ahamiyatga ega ekanligi ta‘kidlangan. Jamoatchilik 

---