O’lmasov Mehriddin 102-guruh talabasi huquqiy atamalar izohi va tayanch tushunchalar ajrim

O’lmasov Mehriddin
102-guruh talabasi


HUQUQIY ATAMALAR IZOHI VA TAYANCH
TUSHUNCHALAR
Ajrim – prosessual akt. Jinoyat, Fuqarolik yoki xo`jalik ishi bo`yicha, shuningdek, kassatsiya yoki nazorat bosqichida chiqariladigan, ishning mohiyatini hal qilmaydigan, ya`ni hukm yoki qarorni o`zgarishsiz qoldirish, unga o`zgartirishlar kiritish, bekor qilish singarilar bo`yicha qaror.
Ayblanuvchi – qonunda belgilangan tartibda ayblanuvchi tariqasida ishtirok etishga jalb qilinishi haqida qaror chiqarilgan shaxs. U sudda sudlanuvchi deb, hukm chiqarilgandan keyin esa, mahkum yoki oqlangan deb ataladi.
Ayblov – jinoyat prosessida vakolatli organlar va shaxslarning jinoiy javobgarlikka tortilgan shaxs aybdorligini isbotlashdan iborat faoliyati. Uning uch turi mavjud: davlat ayblovi, jinoyat ayblovi va xususiy ayblov.
Aybsizlik- prezumpsiyasi – jinoyat prosessi huquqida ayblanuvchi (sudlanuvchi)ning aybi dalillar asosida to`liq isbotlanmaguncha uning aybsiz ekanligini e`tirof etish.
Alibi – ayblanuvchi yoki ayblanuvchi deb gumon qilingan shaxsning jinoyat sodir bo`lgan paytda boshqa joyda bo`lish holati.
Amnistiya – jinoyat sodir qilgan shaxslarni javobgarlikdan to`liq yoki qisman jazodan ozod qilish, ilgari sud tomonidan belgilangan jazoni o`tab bo`lgan shaxslardan sudlanganlikni olib tashlash. U normativ xususiyatga ega, ya`ni amnistiya akti bilan belgilangan talablarga javob beradigan barcha shaxslarga nisbatan qo`llaniladi.
Apellyatsiya – bir qancha xorijiy mamlakatlar huquqida hali qonun kuchiga kirmagan sud hukmlari va qarorlari ustidan shikoyat qilish. Apellyatsiya sudi ishdagi mavjud isbotlarni taftish etib, yangi isbotlarni ko`rib chiqadi, hukmni tasdiqlaydi yoki yangi hukm chiqaradi.
Avf etish – jazodan ozod qilishning bir turi. O`zbekiston Konstitutsiyasiga ko`ra, bunday huquq O`zbekiston Respublikasi Prezidentiga berilgan.
Axloq tuzatish koloniyalari – O`zbekiston Respublikasida axloq tuzatish muassasasining turlaridan biri. U jinoyat-ijroiya kodeksiga muvofiq voyaga yetgan sudlanganlarning ozodlikdan mahrum qilish jazosini o`tashlari uchun mo`ljallangan. Ular manzil-koloniyalarga, umumiy, qattiq, maxsus tartibli koloniyalarga bo`linadi.