Тошкент давлат иқтисодиёт университети И. Саифназаров, А. Мухтаров, Т. Султонов, Д. Эрназаров Илмий тадқиқот методологияси

Тушунишнинг маъно типлари ва маъноли мазмуни
8.1.2-Чизма

1. 
   Ўзаро алоқа-макон ё вақтда бир –биридан муайён масофада узоқликда жойлашган икки ёки бир неча ҳодиса ё объектнинг ўзаро боғланиш ҳодисаси.
   
2. 
   Мулоқот- кишиларнинг ўзига хос шахслараро муносабати. Ижтимоий ҳақиқатни акс эттириш асосида амалга оширилади.
   
3. 
   Диалог –(суҳбат, сўзлашув) –икки ёки бир неча шахс ўртасидаги суҳбат, ёзма тарзда қайд этилиши мумкин бўлган оғзаки мулоқот шакли. У ижтимоий билишда муҳим роль ўйнайди
   
4. 
   Символ –(юнон-рамз, шартли белги) –моддий нарсалар ва жараёнларнинг белги ёки образ тарзида ифодаланган идеал мазмуни (фанда-мантиқ, математика ва бошқа) белги, санъатда –илоҳий образ, уни англаш, ифодалаш тавсифи.
   
5. 
   Маъно-тилдаги иборалар (сўзлар, гаплар ва шу каби) мазмунининг синонимигина эмас, балки мураккаб, кўп қиррали ҳодиса маъно.
   

Тушунишнинг уч тури
8.1.3-Чизма





Бир тилдан бошқа тилга таржима қилиш билан боғлиқ тушуниш

Диалог тил воситасида алоқа қилиш жараёнида юзага келадиган тушуниш.



Матнларни, бадиий адабиёт ва санъат асарларини, шунингдек, одамларнинг турли вазиятлардаги қилмишлари ва ҳаракатларини талқин қилиш билан боғлиқ тушуниш.


П.Рикер фалсафий герменевтика ҳақида


8.1.4.-Чизма





Талқинларнинг хилма-хиллиги герменевтиканинг моҳиятини ташкил этади.

Герменевтика изчил талқин қилиш



Тушуниш –бир онг томонидан узатиладиган, иккинчи онг эса уни ташқи ифодалар орқали



Айни бир матн бир неча маънога эга ва бу маънолар бир –бирига қўшилиб ҳосил қилади.

Тушунишнинг ўзига хос алоҳида хусусияти шундат иборатки, инсон ўзи таҳлил қилаётган нарса ва ҳодисаларнинг ички мураккаб алоқалари, боғланишларини аниқ сезади. Олдин механик равишда ўзлаштирилган, ҳатто маъноси англанилмаган маълумотлар, сабабли боғликликлар тушуниш туфайли мантиқан муайян тартибга, бир хил мантиқий тизимга келтириш мумкин. Масалан, математик назарияни аниқлаш, формулаларни, табиатшунослик билимларни тушуниш ҳудди шу тариқа кечади

Хуллас:

1.