Toshkent davlat iqtisodiyot univyersityeti a. Sh. Bekmurodov, Z. A. Abdullayev, B. M. Badalov

5.1.-jadval 
So„ndirish muddati 10 yildan keyin, kupon stavkasi 10 foizlik 
obligatsiyalarning so„ndirishdagi daromadliligi (obligatsiyaning nominal 
qiymati 
$1000)
 
Obligatsiya bahosi (
$
) 
so„ndirishdagi daromadlilik (%) 
1200 
7,13 
1100 
8,48 
1000 
10,00 
900 
11,75 
800 
13,81 
Manba:Financial Markets and Institution\Eighth Edition. Frederic S. Mishkin & Stanley G. Eakins.43p.
 
Jadval ma‘lumotlaridan quyidagi xulosalarni chiqarish mumkin: 

Agarda kuponli obligatsiya bahosi uning nominal qiymatiga teng bo‗lsa, u 
xolda so‗ndirishdagi daromadlilik kupon stavkasiga teng; 

 
kuponli obligatsiya bahosi va so‗ndirishdagi daromadlilik teskari 
bog‗lanish mavjud, ya‘ni so‗ndirishdagi daromadlilikni o‗sishi kuponli obligatsiya 
bahosini pasayishiga olib keladi yoki aksincha; 

so‗ndirishdagi daromadlilik kupon stavkasidan yuqori bo‗lsa, u xolda 
obligatsiya bahosi uning nominal qiymatidan past bo‗ladi. 
Bank depozitiga 10 % foiz stavkasida 10 yil muddatga $1000 mablag‗ 
qo‗ysangiz, $100 yillik foiz va 10 yildan so‗ng $1000 yechib olish imkoniyati 
beriladi. Xuddi shunday holat kupon stavkasi 10 % li $1000 kuponli obligatsiyani 
sotib olinishida ham yuz beradi. Agarda obligatsiya bahosi uning nominal 
qiymatiga teng bo‗lsa, so‗ndirishdagi daromadlilik 10% kupon stavkasi 10 % bilan 
mos bo‗lishi kerak. Shunday qilib, har qanday kuponli obligatsiyalarda, agarda 
kuponli obligatsiyalar nominal qiymatida sotib olinsa, bunda so‗ndirishdagi 
daromadlilik kupon stavkasiga teng degan xulosaga kelish mumkin. 
Diskontli obligatsiya bo‗yicha so‗ndirishdagi daromadlilikni hisoblashda ham 
oddiy ssuda kabi yondashuvdan kelib chiqiladi. Diskontli obligatsiyasi bo‗yicha 
nominal qimati $1000 va joriy bahosi $900 bo‗lgan so‗ndirish muddati 1 yildan 
108
Ko‗plab kuponli obligatsiyalar bo‗yicha kupon to‗lovlari bir yilda bir marotaba emas, odatda har yarim yillikda
amalga oshiriladi. Keltirilgan misolda mazkur holat hisob-kitobga sezilarli darajada ta‘sir etmaganligi uchun, 
e‘tiborsiz qoldirilgan.

---

keyin bo‗lgan AQSh g‗aznachilik obligatsiya misolida ko‗ramiz: $900 = $1,000/1 
+ i 
(1 + i) * $900 = $1,000 
$900 + $900
i 
= $1,000
$900i = $1,000 - $900 
i 
= $1,000 - $900/$900 = 0.111 = 11.1% 
bir yillik diskontli obligatsiyalar uchun so‗ndirishdagi daromadlilik formulasi 
quyidagi ko‗rinishga ega: 
i 
=
F 
– 
P/P 
bu yerda F
–
diskontli obligatsiyaning nominal qiymati;
P
–
diskontli 
obligatsiyaning sotib olish qiymati. 
Bu tenglamaning muhim jihati shundaki, 
diskontli obligatsiya bo‗yicha 
so‗ndirishdagi daromadlilik, obligatsiya joriy bahosi bilan teskari bog‗lanishga ega. 
Shunday qilib, turli obligatsiyalar uchun
so‗ndirishdagi daromadlilik hisob-
kitobining muhim natijasi shundaki, obligatsiya joriy bahosi va foiz stavkasi teskari 
bog‗lanish mavjud, ya‘ni foiz stavkasi ko‗tarilganda obligatsiya bahosi tushadi yoki 
aksincha
.