Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

18.2-jadval 
Jahondagi ayrim davlatlar tashqi qarzining YaIMga nisbatan dinamikasi, 
foizda
1
 
Davlatlar 
2007 
2008 
2011 
2013 
2015 
2016 
2018 
O‘zbekiston
17 
13 
18 
11 
11 
11 
33 
Rossiya 
36 
37 
28 
25 
25 
36 
47,1 
Qozog‘iston 
92 
102 
85 
68 
58 
26,1 
94 
AQSh 
89 
90 
100 
110 
98 
98 
104,1 
Ukraina 
60 
64 
77 
96,5 
96,5 
127 
63 
Qirg‘iziston 
83 
81 
58 
81 
54,1 
54,1 
47,4 
Yuqoridagi ma’lumotlardan ko‘rinib turibdiki, keyingi yillar mobaynida 
xususan, 
AQSh 
va ayrim Mustaqil davlatlar hamdo‘stligi davlatlari 
(Qirg‘izistondan tashqari) tashqi qarzlarining yalpi ichki mahsulotlariga nisbatan 
salmog‘i ortib borgan. Xususan, 2018 yilda AQSh tashqi qarzlarining yalpi ichki 
mahsulotga nisbatan salmog‘i qariyb 104,1% ni tashkil qilgan. Bu ko‘rsatkich 
Rossiyada 47,1%ni, Qozog‘istonda 94%ni, Ukrainada 63%ni tashkil etgan. 
Qirg‘izistonda 47,4% ni tashkil qilgan. Bu borada O‘zbekiston Respublikasida 
amalga oshirilgan iqtisodiy siyosat natijasida tashqi qarzlarning yalpi ichki 
mahsulotdagi salmog‘i 2007 yildagi 17% dan 2016 yilgacha bo‘lgan davrda 11% 
ga qadar qisqargan bo‘lsa, mamlakuatimizga kirib kelayotgan xorijiy 
investitsiyalar hajmining ortishi hisobiga bu ko‘rsatkich 2018 yilda 33 foizni 
tashkil etdi. 
1
https://ru.wikipedia.org/wiki/Список_стран_по_внешнему_долгу 

---

538 
Hozirda ko‘plab mutaxassis va ekspertlar tomonidan jahon moliyaviy 
inqirozining global tus olishi va iqtisodiy inqiroz jarayonlarining kuchayishi 
iqtisodiy pasayishni, investitsiyaviy faollik ko‘lami cheklanib borishini, talab va 
xalqaro savdo hajmining kamayishi hamda jahonning ko‘plab mamlakatlariga 
ta’sir ko‘rsatadigan jiddiy ijtimoiy talofotlar sodir bo‘lishi mumkinligi e’tirof 
etilmoqda. Xususan, jahon yalpi ichki mahsulotining pasayishi, bevosita xorijiy 
investitsiyalar ko‘lamining yanada pasayishining kuzatilishi hamda xalqaro savdo 
hajmi qariyb 15% ga pasayishi ehtimol qilinmoqda. Bu holat esa ishsizlik 
darajasining ortishi bilan bog‘liq jiddiy ijtimoiy muammolarni keltirib chiqarishi 
mumkin (18.3-jadval).