Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti samarqand filiali pul va banklar

20.7. Islom taraqqiyot bankini rashkil topishi, faoliyati xususiyatlari, maqsadi va vazifalari.
Islom taraqqiyot banki (ITB) 1974-yilning 12-avgustida Saudiya Apabistoning Jidda shahrida tashkil etilib, 1975-yilning 20-oktabridanfoaliyat ko'rsatmoqda. Bankning asosiy maqsadi islom konferensiyasi tashkilotiga a'zo davlatlar taraqqiyotiga shariat prinsiplariga asoslanib xizmat ko`rsatish.
O'zbekiston ITB ga 2003-yil 2-sentabrda uning Olma-ota shahrida o'tgan boshqaruv kengashining 28-yig'ilishida 55 a'zo sifatida qabul qilingan. Bank a`zolarining soni 2015-yilga kelib 57 ga yetgan.
ITB ning kreditlari eng past foizlarda (yillik 5-6%, chunki Qur'on sudxo`rlik bilan shug'ullanishni taqiqlaydi) bo'lib undan kelgan daromad faqat xarajatlami qoplashni ko'zda tutadi. Kreditlar 15 -20 yilga berilib, 3-5 yildan qaytarila boshlanadi.
ITB O'zbekistonga transport kommunikasiyalari, energetika, umumiy infratuzilma, ta'lim, sog'liqni saqlash, xususiy tadbirkorlik, kichik va o'rta subyektlanni taraqqiy ettirish kabi sohalarga, 5 ta loyihani amalga oshirish uchun 463,8 mln AQSh dollarini ajratdi.
Islom taraqqiyot banki boshqaruvchilar kengashining har yil o'tkaziladigan va Jildda shahrida bo'lib o'tgan 36 - yig'ilishi davomida O'zbekiston Respublikasi bilan ITB o'rtasida 2011-2013 yillarga moljallangan uch yillik Dastumi amalga oshirishga doir hamkorlik to'g'risida Memorandum imzolandi. Unda infratuzilmaviy loyihalarni moliyalashtirish ko'lamini ko'paytirish va umumiy qiymati 655,5 mln. dollarni tashkil etgan 11 ta loyihani amalga oshirish nazarda tutilgan ITB kichik biznes va xususiy tadbirkorlikni rivojlantirishga ushbu loyihalar doirasida 15mln. dollar ajratgan.
Qishloq tumanlari va qishloq xo'jaligini rivojlantirish ITB O'zbekistonda qo'llab - quvvatlab kelayotgan asosiy yo'nalishlaridan biri bo'lib, bugungi kunda bank tomonidan ma'qullangan loyihaiar umumiy hajmining 18 foizini tashkil qilmoqda. Qishloq tumanlarida infratuzilma va qishloq xo'jaligi sohasidagi loyihalarga qo'shimcha ravishda bank qishloq aholisining turmush darajasi hamda farovonligini yaxshilashda muhim o'rin tutadigan ta'lim va sog'likni saqlash sohasidagi loyihalarni ham moliyalashtirmoqda. Ta'limga oid loyihalarda chekka qishloq tumanlarida 28 ta maktab (ayni paytda ularning 15 tasi faoliyat ko'rsatmoqda) va beshta kasb - hunar kollejini qurish ko'zda tutilmoqda.
2003-yilda ishlab chiqarishi nihoyasiga yetishi mo`ljallangan ITB ning
O'zbekiston bilan taraqqiyot strategiyasi ITB guruhining uzoq muddatli istiqbolda
O'zbekistonning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirishdagi ishtirokini kengaytirishga
xizmat qiladi.
Buni ITB ning 2014-yilda O`zbekistonga ajratilgan kreditlarining hajmidan ham bilish mumkin (1-jadval).
1-jadval
ITB ning O`zbekistonga ajratgan kreditlari, 2014-yil.

T/r	Kreditlash obyektlari		Mlrd. AQSH dollari		Salmog`i, %
1	Infratuzilma		100 000		43
2	Qishloq xo`jaligi		89 550		38
3	Ta`lim		44 480		18
4	Grantlar		300		1
Jami		234 330		100

Manba: BPK jurnali, 2015-yil 6-son 49-55-betlar.
Jadval ma`lumotlariga ko`ra bank tomonidan Respublikamizga ajratilgan kreditlarni 43 %i infratuzilma taraqqiyotiga, 38 %i qishloq xo`jaligini rivojlantirishga, 18 % i ta`limni rivojlantirishga ajratilgan.
ITB rahbariyati bilan keyingi yillarda o`tkazilgan uchrashuvlar natijasiga ko`ra Payariq tumanidagi Imom Buxoriy majmuasini qayta qurishga kretid ajratish rejalashtirilgan.