Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Azlarova inson resurslarini

Nizo sharoiti
- bu janjaldan ilgari ro‗y beradigan, janjalning sabablari va 

---

175 
shartlari to‗plami. Nizo sharoiti o‗z navbatida ikkita moddadan iborat bo‗ladi: 

e‘tiroz beruvchi kishilardan, ya‘ni qarama-qarshi harakatdagi odamlardan 
(opponentlar); 

mojaroning asosidan, ya‘ni nizoning ildizida yotgan asl sababdan. 
Opponentlarning "kuchi" faqatgina ularni janjalda odilona, mantiqli fikr 
yuritishlariga bog‗liq emas. Ularning "kuchi" ularning martabasi darajasiga ham 
bog‗liq. Har bir janjalda opponentlar to‗rtta martaba darajasidan bittasiga mansub 
bo‗lishi mumkin. 
Nizo asosi
- bu janjalning ildizida yotgan to‗qnashuv sababidir. Odatda bu 
sababni aniqlash qiyin. Ko‗pgina nizolarning asl sababi - bu barcha opponentlarning 
ehtiyojlarini qondirishga inkoniyat yo‗qdigi, bor talabalarni qoniqtirishda 
chegaralangan imkoniyatlar mavjudligidadir. 
Har bir nizo sharoitidan janjal paydo bo‗lishi uchun opponentlarning bir-biriga 
qarama-qarshi amaliy harakati kerak. Bu harakat, ya‘ni to‗qnashuv mavjud 
bo‗lmaguncha janjal sharoiti uzoq vaqt (chegarasiz) sharoitligicha qolaveradi, ammo 
nizo boshlanmaydi. Bundan xulosa shuki, janjal - bu janjal sharoiti va undagi 
opponentlarning bir-biriga qarshi harakatidir. 
Qisqa xulosalar 
IRM o‗zi qamrab olgan shaxslar, ya'ni insonlar o‗zi yashab turgan jamiyat va 
shu jamiyat qonunlari bilan ehambarehas holda rivojlanadi. Iqtisodiy tizim, yuqorida 
aytib o‗tganimizdek, butun institutsion tizimlami harakatga keltirish lozim bo‗lgan 
boylik va qudrat mezonidir. Ijtimoiy institutlaming xususiyatlari, eng avvalo, 
menejerda o‗z aksini topadi, chunki uning oldida iqtisodiyotni rivojlantirish kabi 
murakkab masala turadi. 
Ijtimoiy munosabatlarda siyosiy barqarorlik, davlat tinchligi, ijtimoiy tenglik - 
iqtisodiy rivojlanishning eng asosiy zamini hisoblanadi, buni biz mustaqil 
O‗zbekiston misolida yaqqol ko‗rishimiz mumkin. 

---

176