Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti ayubjonov a. H., Salixodjayeva u. A. Moliya statistikasi

5.2-jadval 
OTB tomonidan ko‘rsatilgan moliyaviy operatsiyalar, mln. AQSh dollarida
Yillar 
2014y. 2015y. 2016y. 2017y. 2018y. 
1. 
Davlatlar kafolati bilan bog‘liq 
moliyaviy ta’minotlar 
14463 14600 13429 16450 15990 
1.1. Kreditlar
10410 10580 10457 11740 11205 
1.2. 
Kapital (aktsiyalar)ga 
investitsiyalar 
- 
150 
- 
- 
- 
1.3. Grantlar 
952 
614 
670 
849 
405 
1.4. Texnik kafolatlar 
171 
137 
146 
149 
148 
1.5. 
Qo‘shilgan qiymatli to‘g‘ridan-
to‘g‘ri qo‘shma moliyalashtirish 
2930 
3119 
2155 
3712 
4232 
2. 
Davlatlar kafolatisiz berilgan 
moliyaviy ta’minotlar 
3474 
5774 
7496 
4541 
6935 
2.1. Kreditlar
815 
1250 
916 
1425 
1714 
2.2. 
Kapital (aktsiyalar)ga 
investitsiyalar 
235 
44 
131 
142 
185 
2.3. Kafolatlar 
190 
267 
128 
35 
20 
2.4. 
Taklif etilgan uzluksiz (zanjirli) 
moliyalashtirish
- 
- 
200 
- 
- 
2.5. Texnik yordam 
2 
8 
5 
6 
11 
2.6. 
Qo‘shilgan qiymatli to‘g‘ridan-
to‘g‘ri qo‘shma moliyalashtirish 
2232 
4205 
6117 
2933 
5006 
Jami
17936 20374 20925 20991 22925 
Manba: Osiyo taraqqiyot banki hisobotlari va ma’lumotlari asosida 
hisoblangan. 
OTB faoliyatining xususiyati shundan iboratki, u o‘z kreditlarining 30 foizini 
imtiyozli shartlarda maxsus fonddan beradi. U ushbu mablag‘larni Evropa 
bozorlariga yo‘naltirib, ularni rivojlanayotgan mamlakatlarga 25-40 yilga 
mo‘ljallangan uzoq muddatli kreditlarga aylantiradi. Bunda bank imtiyozli foiz 
stavkalarini ko‘zda tutadi. Kreditlar, shuningdek, tijorat shartlarida yoki yuqori 

---

101 
bozor foiz stavkasi bo‘yicha 10-25 yil muddatga oddiy jamg‘armalardan ham 
beriladi. 
2018-yilda OTBning moliyaviy operatsiyalari 22,9 mlrd. AQSh dollariga etib, 
shundan 13,7 mlrd. AQSh dollari OTBning odiy kapital resurslari hisobidan va 9,2 
mlrd. AQSh dollari esa boshqa hamkorlar bilan birgalikda qo‘shma moliyalashtirish 
hisobiga amalga oshirildi. Davlatlar kafolati bilan bog‘liq moliyaviy operatsiyalar 
15,9 mlrd. AQSh dollariga etgan bo‘lsa, bunday kafolatlarsiz amalga oshirilgan 
moliyaviy operatsiyalar 6,9 mlrd. AQSh dollarini tashkil etgan (5.2-jadval).
Bundan tashqari, OTB tomonidan berilayotgan kreditlarning aksariyat qismini 
investitsion kreditlar tashkil qiladi. Bu esa OTBning tijorat banklaridan 
farqlantiruvchi muhim jihat hisoblanadi. Chunki tijorat banklarida uzoq muddatli 
resurslar taqchilligi mavjud bo‘lganligi tufayli ular tomonidan berilgan kreditlarning 
asosiy qismini qisqa muddatli kreditlar tashkil etadi. Shuning uchun OTBni 
investitsion loyihalarni moliyalashtirishdagi roli tobora oshib bormokda. 
Moliyaviy operatsiyalarning asosiy qismi Janubiy-Sharqiy Osiyo va Markaziy 
va G‘arbiy Osiyo mamlakatlari bilan amalga oshirilgan. 
OTB tomonidan 2018-yilda ajratilgan moliyaviy resurslarning asosiy qismi 
energetika, transport va moliya sohasini rivojlantirish maqsadlariga berilgan 
kreditlarning hissasiga to‘g‘ri keldi. Ushbu sohalarga berilgan kreditlarning miqdori 
5,02 mlrd. dollarni tashkil qildi. Bu esa, 2018-yilda OTB tomonidan berilgan 
kreditlarning 23 foizini tashkil qiladi. 
Shuningdek, OTB energetika, moliya tizimi, sanoat va savdo, davlat sektorini 
boshqarish, suv ta’minoti va boshqa mahalliy infratuzilma hamda xizmatlar, qishloq 
xo‘jaligi va tabiiy resurslar, ko‘p tarmoqli sektor, sog‘liqni saqlash va ijtimoiy 
himoya, ta’lim sohalarini ham rivojlantirishga katta e’tibor bergan.
Islom taraqqiyot banki (ITB) – 1974-yilda tashkil topgan. Unga islom diniga 
e’tiqod qiluvchi 56 ta mamlakat, ya’ni Islom anjumanining deyarli barcha a’zolari 
kiradi. Nizom kapitalining miqdori 150 mlrd. AQSh dollarga etgan.
49
Bank o‘z 
49
The Board of Governors of the IDB, during its 38th Annual Meeting, 11-12 Rajab 1434H (21-22 May 2013) 
Dushanbe, Tajikistan;. Islamic Development Bank, Annual Report: 1434H (2013); Sha’ban 1435H (June 2014). 

---

102 
faoliyatini 1134 ta xodim, islom dinori asosidagi hisob-kitoblar bilan musulmon 
kalendari bo‘yicha hijriy yil asosida boshqaradi.
ITBning maqsadi a’zo-mamlakatlarning rivojlanish loyihalarini, tashqi savdoni 
kreditlash va savdo, sanoat kompaniyalari kapitallarini investitsiyalashdan iborat.