Toshkent davlat iq tiso diyo t universiteti q. X. Abdurahmonov

- tartibga solish fiinksiyasi 
- berilgan dastumi tuzatish, unga aniqlik 
kiritish.
Qayd etib o‘tilgan funksiyalardan har biri ayrim olingan xodimning 
mehnatida ma’lum darajada ishtirok etishi mumkin, lekin u, albatta, yalpi 
mehnatga ham xos bo'ladi. Inson mehnat faoliyatida qaysi funksiya ustunlik 
qilishiga qarab aqliy va jismoniy mehnat funksiyalarining muayyan nisbati 
qaror topadi.
Qisqacha xulosalar
Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi fani bir tomondan, real mavjud 
boMgan voqelik haqidagi bilimlarni kengaytirishga, ikkinchi tomondan, 
mehnat sohasida kechadigan yangi aloqalar va jarayonlami qaror toptirishga 
ko‘maklashadi.
Mehnat, bu — insonning biron bir maqsadga muvofiq yo'naltirilgan 
ijtimoiy foydali faoliyatidir.
M ehnat jarayoni quyidagi tarkibiy qism lardan iborat: m ehnat 
predmetlari; mehnat vositalari; jonli mehnat sarflari.
Mehnatning mazmuni — bu xodimning mehnat predmetlari va vositalari 
bilan o‘zaro munosabatga kirishuvidir.
Mehnatning mazmuni quyidagi funksiyalami bajaradi: mantiqiy, ijro 
etuvchilik, qayd etish va nazorat qilish, tartibga solish.
Nazorat va muhokama uchun savollar
1. Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi fani nimani o'rganadi?
2. Mehnat iqtisodiyoti va sotsiologiyasi fani oldiga qanday vazifalar 
qo'yilgan?
16

---

3. «Mehnat» tushunchasining mazmuni va mohiyati nimadan iborat?
4. Mehnat mazmuni deganda nima tushuniladi va u qanday ahamiyatga 
ega?
5. «Ish» tushunchasi va uning «mehnat» tushunchasi bilan bogMiqlik 
darajasi nimalarda namoyon bo‘ladi?
6. Mehnat jarayonining oddiy tarkibiy elementlari nimalardan iborat?
7. Mehnat predmetlari va ijtimoiy munosabatni o‘zgartirish jarayoni 
bo‘lgan mehnatning mohiyati nimada?
8. M e h n a tn in g x arakteri va e le m e n tla rin i, ishlab c h iq a rish
munosabatlarining vujudga kelishi va rivojlanishida mehnatning rolini ta’riflab 
bering.
9. Mehnat mazmunan qanday ijtimoiy funksiyalami bajaradi?
10. Mehnat reduksiyasining mohiyati nimada?