Toshkent davlat agrar universiteti

II BOB. “O’ZAGROLIZING” AKSIYADORLIK LIZING KOMPANIYASINING MARKETING VA XO’JALIK FAOLIYATI TAHLILI

2.1. “O’zagrolizing” aksiyadorlik lizing kompaniyasining tashkiliy-boshqaruv tuzilmasi tavsifnomasi.

“O’zqishloqxo’jalikmashlizing” aksiyadorlik lizing kompaniyasi O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 1999-yil 30 oktabrdagi 486- sonly qarori bilan tashkil etilgan. O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2000-yil 2 noyabrdagi 424-sonli qaroriga muvofiq kompaniya faoliyati yanada kengaytirilgan hamda lizing loyihalarini imtiyozli shartlarda moliyalashtirish, maqsadida O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzurida “Qishloq xo’jaligini texnika bilan ta’minlashni davlat tomonidan qo’llab-quvvatlash jamg’armasi” tashkil etilgan. Qarorga asosan quyidagi funksiyalar:

• 
  lizing oluvchilarning ishlab chiqaruvchi korxonalar tomonidan ishlab chiqarilayotgan zamonaviy qishloq xo’jaligi texnikasini yetkazib berish yuzasidan berilgan buyurtmalarni umumiylashtirish;
  
• 
  jamg’armaning kafolat xatlari bilan tasdiqlangan moliyaviy manbalar asosida zamonaviy qishloq xo’jaligi texnikasini ishlab chiqarish va ishlab chiqaruvchi korxonalar yoki ularning rasmiy distrebyuterlari tomonidan yetkazib berish yuzasidan buyurtmalarni joylashtirish;
  
• 
  joylashtirilgan buyurtmalarga muvofiq ishlab chiqarilgan va yetkazib berilgan qishloq xo’jaligi texnikasi uchun o’z vaqtida avanslar to’lash va uzul-kesil hisob-kitob qilish;
  
• 
  lizing shartnomalari tuzish, yangi texnikani, belgilangan tartibda talab qilib olingan ilgargi lizing oluvchilarga lizing berilgan qishloq xo’jaligi texnikasini lizingga berish;
  
• 
  lizing shartnomalari bo’yicha lizing to’lovlarni o’z vaqtida undirilishi va ularning tegishli qismi Lamg’armaga o’tkazilishini ta’minlash;
  
• 
  lizing to’lovlarining to’g’ri hisoblab yozilishini hamda qonun hujjatlariga muvofiq ular yuzasidan hisob-kitoblar va hisobot yurutilishini ta’minlash yuklatilgan¹⁷.
  

Shu bilan birga, mazkur qarorga asosan, “Respublika qishloq xo’jaligi mashinasozligi korxonalari tomonidan ishlab chiqarilgan qishloq xo’jaligi texnikasini lizingga olish tartibi” tasdiqlangan.

Hukumatning yuqorida qayt etilgan qarori asosida “O’zqishloqxo’jalikmashlizing” kompaniyasi tomonidan “Jamg’arma” mablag’lari hisobiga fermer xo’jaliklari, mashina-traktor parklari va “O’zagrokimyohimoya” aksiyadorlik jamiyatining hududiy korxonalariga lizing xizmatlari ko’rsatishda bir qator imtiyozli lizing shartlari belgilangan. Bu imtiyozlarga – lizing obyekti qiymatining 20 foizini oldindan to’lab berilishi, traktorlar va o’rim-yig’im texnikalarining fermer xo’jaliklariga 10 yil muddatga, MTPlar va “O’zagrokimyohimoya” aksiyadorlik jamiyatining hududiy korxonalariga 7 yilga lizing berilishi hamda lizing foizi yillik miqdorining Markaziy bank qayta moliyalashtirish stafkasining 50 foizidan oshmasligi kiradi.

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016 yil 17 noyabrdagi PF-4857 – sonli “O’zagrotexsanoatxolding” aksiyadorlik jamiyatini tashkil etish to’g’risida”gi Farmoniga muvofiq “O’zqishloqxo’jalikmashlizing” aksiyadorlik lizing kompaniyasi firma nomi “O’zagrolizing” aksiyadorlik jamiyati etib o’zgartirildi.

“O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016-yil 17 noyabrdagi PQ-2658 – sonli “O’zagroexsanoatxolding” aksiyadorlik jamiyatini faoliyatini tashkil etish chora-tadbirlari to’g’risida”gi qaroriga muvofiq esa “O’zagrolizing” aksiyadorlik jamiyati huquq va majburiyatlar bo’yicha “O’zqishloqxo’jalikmashlizing” aksiyadorlik lizing kompaniyasi huquqiy vorisi etib belgilandi.

2018-yilning 1 yanvar holatiga “O’zagrolizing” aksiyadorlik jamiyati ustav fondi jamg’armasi 105681.8 mln.so’mni, lizing portfeli esa 1152.4 mlrd.so’mni tashkil etdi.¹⁸Jamiyatning aksiyadorlari 660 nafar bo’lib, shundan, 380 nafari yuridik, 280 nafari jismoniy shaxslar hisoblanadi. Shu jumladan, 7 nafar yuridik shaxslar va 3 nafar jismoniy shaxslar chet ellik aksiyadorlarni tashkil etadi.¹⁹
“O’zagrolizing” AJ kompaniyasi ta’sischilarining ustav fondidagi ulushlari.