Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali zooinjeneriya, veterinariya

1 boshga 6 oygacha sarflangan ozuqa miqdori, kg.

3 oyi	Sut		Kuchli ozuqa		SHirali ozuqa		pichan
	Yogi ol-inmagan	Ayron	So’li don	Omixta em	silos	Ildiz meva
Yirik	250	700	16	127	597	279	128
O’rtacha	200	600	12	125	500	249	128

Ratsionda sutning 50-60 kg sut ekvivalentiga teng bo’lgan sun’iy sut bilan 50% gacha silos va ildiz mevalilarni senaj bilan almashtirish mumkin. shu davrida 3,8 kg osh tuzi va 2,3 kg melь. Birinchi 3 oyligida 7 s/b 125 g x/p tug’ri kelishi kerak.
1 boshga 6 oygacha sarflanadigan ozuqa miqdori, kg.

3 oyi	Sut		Kuchli ozuqa		SHirali ozuqa		pichan
	Yogi ol-inmagan	Ayron	So’li don	Omixta em	silos	Ildiz meva
Yirik	250	700	16	127	597	279	128
O’rtacha	200	600	12	125	500	249	128

Ratsionda sutning 50-60 kg sut ekvivalentiga teng bo’lgan sun’iy sut bilan bir qism silos va ildiz mevaliklarni senaj bilan almashtirish mumkin. bularga 6 oy maboynida asosiy oziqlantirishga QO’SHIMCHA xolda 3,8 kg osh tuzi va 2,3 kg mel berilishi kerak.
Birinchi 6 oyligida xar bir ozuqa birligiga 125 g hazmlanadigan protein tug’ri kelishi zarur.
1sutkada xar 100 kg t/vazniga talab qiladigan quruq modda miqdori kg.

Ko’rsatkichlar	Yoshi
	1	2	3	4	5	6
Quruq moda	1,9	2,1	2,3	2,5	2,6	2,6
1 kg quruq moddaga talab kilin oz. birl.	2,4	1,8	1,4	1,2	1,1	1,1
1 oz. bildr. Hazmlangan protein g.	125	125	125	120	120	120

Go’shtga boqiladigan yosh qoramollarga 5-6 oylik davrida bir kunda 1,5-2 kg pichan, 6-7 kg silos, 2-3 ildiz meva, 1,5-2,0 kg yemlar aralashmasi, 30 g osh tuzi, 20 g mel berildi. 1 oylikdan 3 oylikgacha quruq moddadagi klechatka 10-12% 4-6 oylik davrida 14-16% dan oshmasligi kerak, 6 oylikdan katta yoshdagilarga jadal ravishda usayotganda quruq moddadagi xom klechatka 18-20% oxirgi oyida 15-16% bo’lishi kerak.
Kand protein nisbati 0,8-1 kraxmalning kandga bo’lgan nisbati 1,4-1,5 atrofida bo’lishi kerak.
Bo’rdoqiga boqish quyidagi oziqlantirish tiplaridan foydalaniladi. Bo’rdoqiga boqishning quyidagi tiplari mavjud.

1. 
   Yosh qoramollarni jadal ravishda ustirib bo’rdoqiga boqish. bu tipda mul va sifatida ozuqalar bilan oziqlantrilish zarur. Xar bir kg semirishi uchun 7-8 ozuqa sarflanadi. Kunlik semirish 0,8-1,0 kg tashqil etadi. Juda lazzatli go’sht olinadi.
   
2. 
   QO’SHIMCHA ustirib bo’rdoqiga boqish tipi. Bu tipda yoshlik davrida oziqlantirish yetarlik bo’lmaganligi sababli o’sish va rivojlanish susayib koladi. SHuning uchun avvalo bir me’yorda oziqlantirilib so’ngra bo’rdoqiga boqiladi.
   
3. 
   Katta yoshdagi qoramollarni bo’rdoqiga boqish tipi. Bunda asosan xar hil sababalarga kura ishlab chiqarishga brak kilingan qoramollardan foydalaniladi va 2-3 oy maboynida bo’rdoqiga boqiladi.
   

1. Bo’rdoqiga boqishning quyidagi turlari mavjud:
1. dom bilan. Bu turda bokilayotgan hayvon asta-sekin ratsionga kiritilib urgatilib boriladi. Yangi tayyorlangan yoki nordon jom ham berilishi mumkin. Oshkazon faoliyati me’yorda bo’lishini ta’minlash uchun 1 boshga 1 sutkada 3-4 kg dagal ozuqa beriladi. CHunki jom tarkibida klechatka va yog’ kam bo’ladi. kaliyga boy karotin saqlashdi Ca, P ga nisbatan 7 marta ko’p. Nordon xamda organik kislotalar ko’p 1,5-1,8%, shundan sut kislotasi 0,4-0,5%, uksus kislotasi 0,6-0,8, moy kislotasi 0,4-0,5%.
Edirishdan oldin ammiak suvi bilan ishlov berish, kislotalik darajasini kamaytiradi va protein to’yimliligini oshiradi.
2. Barda bilan bo’rdoqiga boqish.
Barda yniksa non bardasi oqsil va fosforga boy bo’ladi, klechatka, eriydigan uglevodlar, kalьtsiy kam bo’lib, karotin saklamaydi. SHuning chunki barda bo’rdoqiga boqishda dagal ozuqalar pichan, paxol, uglevodlarga boy kontsentratlar va kalьtsiyli mineral QO’SHIMCHAlar beriladi.
3. Silos bilan bo’rdoqiga boqish.
Silos tarkibida proteinni, uglevodlarni, R ni va Sa kam saklaydi. SHuning uchun bu tipli ratsionga kand lavlagi va kontsentrantlar kushilishi kerak. agar ratsionda umumiy to’yimlilikga nisbatan silos 40-45% tashqil etadigan bulsa, yom 25-30% bulsa yaxshi natija beradi. hayvonning t/v va yoshiga qarab xar 100 kg tirik vazniga 5-7 kg silos berilishi mumkin.
4. Senaj va kontsentrat bilan bo’rdoqiga boqish.
senaj to’lig’icha silos va pichanning o’rnini bosishi mumkin. Ayniksa dukkaklilardan tayyorlangan senaj proteinga, mineral moddalarga, karotinga boy. Ratsionning umumiy to’yimliligiga nisbatan senaj 33% ni, omexta yem 87% ni tashqil etsa yaxshi natijalar beradi.

2. 
   Sanoat uso’lida go’sht yetishtirishda boqish 3 davrga bulinadi:
   

a) sut davri, tugilgandan - oyigacha
b) QO’SHIMCHA ustirish davri - 2 oydan 4-6 oylikgacha
v) 6 oylikdan keyin jadal ravishda oziqlantirilib bo’rdoqiga
boqish davri
1 chi 2 oylik davrida sut yoki sun’iy sut berilib QO’SHIMCHA omexta yem beriladi.
2 chi davrda dagal va shirali ozuqalarga urgatiladi, lekin bu davrda asosan ratsion tarkibini omexta yem va pichan tashqil etadi.
3 chi davrda asosan shu zonada foydalaniladigan ozuqalar beriladi. Senaj, silos, jom, bardav va x.k.
Xamkorlik mamlaktlarida Ukraina, Krasiodarda ozuka aralashmalari bilan boqish uso’li kullaniladi. Bu ozukalar granul va briket holatida donadorlashtirilgan bo’lib, 1 kg da 0,68-0,70 OB 75-80g XB protein bor. Bunda paxolning miqdori 6-8 oyligida 5-20% kattalarida esa 30-40% bo’lishi mumkin.

Ulugbek bo’rdoqichilik kompleksining ishlab
chiqarish shakllari bo’yicha bo’rdoqiga boqish texnologiyasi.

Davrlar	Reja ko’rsatkichlari	ozukalar
Birinchi davr 1-65 kun 600 g	T/v 45-84 kg o’rtacha kunlik o’sish pichan, 12 kg	Sun’iy sut-quruq 28 kg: maxsus omexta yem 45 kg.
1	2	3
Ikkinchi davr	Tirik vazni 85-128 kg o’rtacha kunlik o’sish 880:	41,2 kg starter omexta yemi, 131 kg, pichan
Uchinchi davr 116-392 kun:1165 g.	Tirik vazni 128-450 kg, o’rtacha kunlik o’sish	Maxsus omexta yem, silos, senaj

1 kg sun’iy sutda 2,24 OB, 260 g XB protein bor.

1 davr omexta yemida 1,28- OB, 150, XBP bor
2 davr omexta yemida 1,12 OB, 180 tozalanmagan protein bor.
3 davr omexta 0,96 OB, 97 tozalanmagan protein bor.
3 davr ratsion to’yimliligini 45-50% kontsentrat ozuka omexta yem kolgan 50-55% silos va chenajdan iborat.

5. Qoramollarni bo’rdoqiga boqish muddati mollarning yoshiga va sem mizlik darajasiga qarab o’rtacha 60-70 kundan 100-120 kungacha davom etadi. Bu davrni 3 boskichga bo’lib unda ratsion to’yimligi quyidagicha bo’lishi mumkin.