Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

 O`zlashtirish uchun savollar. 
1. Paxta tolasining asosiy sifat ko‘rsatkichlari. 
2. O‘zDSt 604—2001 — Paxta tolasi texnikaviy shartlar standartining mazmuni va 
mohiyati. 
3. Paxta tolasining sifat ko‘rsatkichlarini aniqlash uchun namuna tanlab olish. 
4. O‘zDSt 614—94 — Paxta tolasi namuna tanlab olish standartining mohiyati. 
5. Paxta tolasining tipi, navi va sinfi. 
6. Paxta tolasining pishib yetilganligini aniqlash. 
7. Paxta tolasidagi nuqson va iflos aralashmalar miqdorini aniqlash. 
8. Tola tarkibidagi ifloslik va nuqsonlar. 
9. AX—2 va FM—30 rusumli paxta analizatorlarining tuzilishi va ulardan foydalanish. 

---

15 – amaliy mashg’ulot: Paxta tolasi uzunligini aniqlash 
Darsning maqsadi: 
O’z DSt 633:2021 “Paxta tolasi. Uzunlikni aniqlash usullari” 
standarti bilan meyorlangan paxta tolasining shtapel massa uzunligini va kalta tolalarni 
mexanik usul bilan saralash hamda tolalarni qo’lda saralab aniqlash va uzunlikni klassyor 
usulida aniqlash usullari bilan tanishish; 
Jixozlar: 
mexanik taram tayyorlagich MSHU—1 va tolalarni mexanik saralagich 
MPRSH—1 to‘plami (tolalarni mexanik yo‘l bilan saralash) yoki ikkita 
1
1, 
1
2 qisqich uchun 
tayanchlari bo‘lgan, duxoba qoplangan 90½185½20 o‘lchamli taxta to‘plamiga ega Jukov 
qurilmasi (tolalarni qo‘lda saralash); qisqich; VT—20 torsion tarozi; uzunlikni aniqlash 
usullarini nazorat qilish uchun paxta tolasining attestatsiya xatoligi ±0,4 mm dan ko‘p 
bo‘lmagan, maxsus tartibda tasdiqlangan standart (etalon) namunalari. 
Topshiriq: 
Shtapel massa uzunligi va kalta tolalarning miqdorini aniqlash. 
Asosiy ma’lumotlar:
Tola uzunligini aniqlashdan maqsad — modal massa 
uzunligini, kalta tolalar miqdorini, shtapel massa uzunligini aniqlash yo‘li bilan tola sifatini 
belgilashdir. Yuqoridagi ko‘rsatkichlarni aniqlash uchun sinash namunalari O’z DSt 
633:2021 standarti bo‘yicha tanlab olinadi. Ushbu standart paxta tolasiga joriy qilinadi va 
quyidagi usullarni belgilaydi: 
– shtapel massa uzunligini va kalta tolalarni mexanik usul bilan saralash hamda 
tolalarni qo’lda saralab aniqlash; 
– uzunlikni klassyor usulida aniqlash; 
– raqamli fibrograf (keyingi o’rinlarda fibriograf) yordamida uzunlikni aniqlash.