Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlash, qayta ishlash va mexanizasiya kafedrasi

O’LCHASH VOSITALARI, YORDAMCHI QURILMALAR. 
Tolaning chiziqli zichligini gravmetrik aniqlash usullarida quyidagi laborotoriya 
jixozlaridan foydalaniladi: 
- mexanik taram tayyorlagich MPU-1 va tolalarni predmet oynachalariga mexanik 
taxlagich MRV-1 to’plami (taramni mexanik yo’l bilan tayyorlash usuli) yoki duxoba bilan 
qoplangan o’lchami 90x185x20 mm taxtacha va tolalarni taxlashda kerak bo’ladigan 
qisqich (taramni qo’l bilan tayyorlash usuli);
- VT-20 markali tarsion tarozilar;
- taram o’rta qismidan (10,0±0,1) mm kesish uchun kesgich. Taramning o’rta qismi 
uzunligidan (15,0±0,1) mm kesish uchun pressli qisqichlar bloki, ular orasidagi qatlami 
bilan birgalikda ishlatilishiga yo’l qo’yiladi. Qisqich va pressli qisqichlar bloki belgilangan, 
ruxsat etilgan ±0,1 mm kesimni ta’minlamasa, ularning ishlatilishi man qilinadi.
- tola chetlarini kesib olish uchun pichok:
- o’lchamlari 25x76 yoki 13x76 mm bo’lgan predmet oynachalari:
- 1 sm ga 10 va 20 ta igna to’g’ri keladigan metall taroqlar:

---

- proyeksion tola sanagich PSV-1 yoki tolalarni 120-250 marta kattalashtiruvchi turli 
markadagi mikroskop:
- o’lchash chizg’chi: 
- belgilangan tartibda tasdiqlangan paxta tolalarining standart namunalari. 
Namuna chiziqli zichligini xavo o’tkazuvchanlik bo’yicha aniqlash usullarida 
quyidagi laborotoriya jixozlaridan foydalaniladi:
- LPS - 4 qurilmasi:
- shkalasining oraliq darajasi 10 mg dan ko’p bo’lmagan, eng katta tortish chegarasi 
1 kg gacha, 24104 GOST bo’yicha aniqligi 4-sinfga mansub bo’lgan laboratoriya tarozilari:
- AX yoki FM-30 tipidagi, yoki shunga o’xshash paxta analizatori. 
- belgilangan tartibda tasdiqlangan paxta tolalarining standart namunalari. 
Paxta tolasi — mikroneyr ko’rsatkichini namuna havo o’tkazuvchanlik bo’yicha 
aniqlash usul O’z DSt 620—94 ga muvofiq bajariladi. Paxta tolasini qabul qilish-yetkazib 
berishda sinash usuli namuna chiziqli zichligini havo o’tkazuvchanligi bo’yicha aniqlash 
usuli, deb hisoblanadi. 
Mikroneyr ko’rsatkichini havo o’tkazuvchanlik bo’yicha aniqlash usuli — 
namunaning havo o’tkazuvchanligini aniqlaydigan mikroneyr qurilmasi, mikroneyr 
shkalasiga ega bo’lgan asbobning modeliga bog’liq tortish xatoligi namuna massasining 0,2 
foizdan oshiq bo’lmagan tarozidir. 
Mikroneyr ko’rsatkichini HVI o’lchash sistemasi tarkibiga kiradigan asbob yoki LPS-
4 qurilmasi bo’yicha aniqlash mumkin.