Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

 
4-mavzu. Himoyalangan yer sabzavotchiligini ahamiyati, vazifasi, 
xususiyatlari, turlari hozirgi ahvoli va rivojlvnishi. 
Reja: 
1.
 
Himoya qilingan yer sabzavotchiligi, uni ahamiyati, vazifasi va 
xususiyatlari. 
2.
 
O‘zbekistonda himoya qilingan joy sabzavotchiligining qisqacha tarixi, 
ahvoli va rivojlanishi. 
3.
 
Chet davlatlarda Himoya qilingan joy axvoli. 
 
 
 
 
 
1.1. Himoya qilingan yer sabzavotchiligi, uni axamiyati, vazifasi va 
xususiyatlari.
O‘zbekiston reslublikasi qishloq xo‘jaligini rivojlantirish borasida olib 
boriliyotgan isloxatlarni amalga oshirishda, axolini meva - sabzovot va boshqa oziq-
ovqat maxsulotlari bilan ta’minlash, qayta ishlash korxonalarini xom ashyoga bo‘lgan 
talablarini to‘la qondiradigan darajada ishlab chiqarish va yetishtirilgan bir qism 
maxsulotlarni chetga eksport qilish masalasiga katta e’tibor qaratilgan. 
Shu boisdan Respublikada 1998-2000 yillardagi davrda qishloq xo‘jaligida 
iqtisodiy isloxatlarni chuqurlashtirish dasturida 2000 yilda barcha toifadagi 
xo‘jaliklarda sabzavot va poliz maxsulotlarini 4,0 mln. tonnaga yetkazish, 1997 yilga 
nisbatan o‘sishni 45% ga oshirish, axolini yil davomida yangi vitaminga boy sabzavot 
ko‘chati va sabzavot yetishtirish va, axolini yil davomida sabzavot maxsulotlari bilan 
ta’minlash uchun bo‘lajak mutaxassislar ekin o‘stiriladigan inshootlarni turlari, 
tuzilishi, konstruktiv elementlari, ularni qurilishidagi na’munaviy loyixalar, yorug‘lik 
o‘tkazuvchi materiallar, isitish usullari, sistemalari xamda inshootlardan foydalanish 
kabi masalalarni o‘rganishlari lozim. 
Tayanch iboralar: 
Himoyalangan yer inshoatlar tushunchasi, ilitilgan yer, 
parniklar, issiqxona, gidroponika, aeroponika tuproqsiz muhit. 

---

31 
Himoya qilingan yer deganda - ochiq yerda o‘simliklarni mavsumdan tashqari 
davrlarda yetishtirish uchun sun’iy mikroiqlim sharoitlarini yaratib yoki tabiiy 
mikroiqlim sharoitlarini yaxshilash maqsadida jixozlanib qurilgan inshootlar va 
yerdagi qurilmalar ttushuniladi. Himoyalangan yerlar xalq xo‘jaliginining ko‘pchilik 
tarmoqlarida foydalaniladi. Uni meva (ayniqsa sitrus va subtropik ekinlarni) rezavor 
va uzum, ko‘chat yetishtirishda, tezpishar vitaminga boy o‘simliklar va suv o‘tlarini 
(xlorella) yetishtirishda va boshqa soxalarda qo‘llaniladi. Lekin sabzavtchilik 
tarmog‘ida u juda keng tarqalgan. Sabzavotlarni ekin o‘stiriladigan inshootlarda 
yetishtirish Himoyalangan joy sabzavotchiligi deb yuritiladi. 
Himoyalangan joy sabzavotchiligi ochiq yer sabzavotchiligi tarmog‘ining bir 
shakli, yo‘nalishi xisoblanadi. Unig vazifasi quyidagi asosiy masalalarni yechishga 
yo‘naltiriladi: 
4- jadval