Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

Hosildorlik.
Bu ko’rsatgich ekin naviga, tuproq-iqlim sharoitiga, o’stirish joyi va 
texnologiyasiga bog’liq. Kartoshka mahsuldorligini har bir tupdagi tuganak soni va 
massasi belgilaydi. Kartoshka hosildorligi boshqa nav, o’stirish texnologiyasiga 
nisbatan 30% gacha yuqori bo’lsa 1 ball; 31—50% gacha qo’shimcha hosilni 
tahminlasa 2 ball; 51—70% gacha 3 ball; 71—90% gacha 4 ball; 91—110% gacha 5 

---

124 
ball: 111--130% gacha 6 ball; 131—150% gacha 7 ball 151—170% gacha 8 ball; 
170% dan ziyod qo’shimcha hosildorlikni tahminlasa 9 ball beriladi. 
Ikki hosilli ekin sifatida o’stirishga yaroqliligi. 
Bu ertagi kartoshkadan yangi 
kovlab olingan tuganaklarni yozda qayta ekkanda tez ko’karib, hosil berish 
xususiyatidir. Bunday ertagi kartoshka hosilidan kechki (yozgi) muddatda urug’lik 
sifatida foydalanish bahor-yoz oylarida uni saqlashga hech qanday hojat qoldirmaydi. 
Lekin, kartoshkani ikki hosilli ekin sifatida o’stirish navni to’g’ri tanlash va samarali 
o’stiruvchi hamda nishla-tuvchi stimulyatorlardan foydalanib, tuganak tinim davrini 
qisqartirish, tez uyg’otishni talab qiladi. Kartoshka navlarining ikki hosilli ekinga 
yaroqligi quyidagi ko’rsatgichlar asosida belgilanadi (T. E. Ostonaqulov. 1989): 
1. Ekilganning 30 nchi kuni tuganaklarning dala unuvchanligi 
2. Har bir tupdagi poya soni. 
3. Hosildorlik va tovar tuganaklar chiqimi. 
Tuganakning saqlanuvchanligi.
Bu qish-bahor yoz oylarida kartoshkaning uzoq 
saqlanishi qobiliyat bo’lib, xo’jalikdagi har qanday navning muhim belgisi. 
Tuganakning saqlanuvchanligi ekin navidan tashqari o’stirish texnologiyasiga, ekish 
muddatiga va yetishtirilgan joyi, hosil yig’ishtirish muddati va usullari kabilarga 
bog’liq. 
O’zbekistonda rayonlashtirilgan va keng tarqalgan kartoshka navlari.
 
Respublikamizda o’suv davri 70—90 kun bo’lgan Belorusskiy ranniy, Zarafshon, 
Nevskiy, Ogonyok, Sante, Marfona, Romano, Kondor, Kosmos, Eskord, Binella, 
Detskoselg’skiy, Likariya Karatop, Karetta, Latona, Simfoniya kabi tezpishar va 
o’rtatezpishar, o’suv davri 93-115 kun Sulev, Temp, Pikasso, Kardinal, Diamant, Ag-
riya va boshqa o’rtapishar hamda o’rtakechpishar navlar ekiladi.