Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali fitopatologiya fanidan

 
Mozaika -
 Cucumis virus.
 
Kasallikni- 
Cucumis virus
virusi qo‘zg‘atadi. Kasallik bilan pamidor butun usuv davrida asosan 
barglari zararlanadi. Kasallangan barglarda yashil rang bilan birga och yashil yoki sarg‘ish rang 
gallanib joylashib mozaikani hosil qiladi. Kasallik belgilari pomidor ko‘chatligi paytida paydo 
bo‘ladi. O‘simlik rivojlanishi uchun noqulay sharoit yo’zaga kelganda esa bu tufayli pomidor 
barglari deformatsiyalanib ipsimon yoki paporotniksimon tusga kiradi. Zararlangan o‘simlikda hosil 
bo‘lgan mevalar kichkina bo‘lib qoladi. Infeksiya urug‘ida va zararlangan o‘simlik qoldiqlari, 
begona o‘tlarni ildizlarida saqlanadi. 
Stolbur 
Kasallik qo‘zg‘atuvchisi mikoplazma hisoblanadi. Kasallik bilan pomidor, baklajon, bulg‘ar 
qalampiri zararlanadi. Kasallikning xarakterli belgilaridan biri zararlangan pomidor o‘simligining 
gul a’zolari o‘zaro birikib o‘sib ketadi bunda gul tojibargi umuman hosil bo‘lmaydi yoki o‘sib 
chiqsa ham juda mayda va yashil rangda bo‘ladi. Gulkosabarglari aksiga kattalashib o‘zaro birikib 
o‘sib karnaychasimon bo‘lib qoladi. Chang chisi va urug‘chisi deformatsiyalanib kichiklashib 
ketadi. Kasallangan gul Chang lanmaydi. Gul Chang lanib bo‘lgandan so‘ng zararlansa, u holda 
meva hosil bo‘ladi, lekin hosil bo‘lgan meva sifatsiz bo‘lib, yog‘ochlashib rivojlanmay ta’mi 
bo’zilgan bo‘lib is’temol uchun yaroqsiz bo‘ladi. Zararlangan o‘simlik tupidagi shoxlar o‘tkir 
burchak ostida poyaga birikadi, barglari va shoxlari murt bo‘lib qoladi. Infeksiya manbayi bo‘lib 
begona o‘tlar hisoblanadi. O‘suv davrida mikoplazma so‘ruvchi xashoratlar va sikadka orqali 
tarqaladi. 
Ustki chirish
. 
Kasallangan pomidorning uchida qo‘ng‘ir yoki qo‘ng‘ir-yashil rangli, aylana shaklda dog’‘lar 
hosil bo‘ladi. Mevaning zararlangan qismi avval qattiq bo‘ladi, keyin asta-sekin yumshaydi. 
Kasallangan ko‘k pomidor vaqtidan ilgari pishib qoladi. Kasallikning sabablari har xil: birinchidan, 
noqulay tuproq va meteriologik sharoit, tuproqda namlik yetishmasligi, havo namligining juda 
pasayib ketishi, erning ortiqcha o‘g‘itlanishi ta’sirida kasallik ro‘y beradi, ikkinchidan, bu kasallikni 

---

Pseudomonas lycopersici
bakteriyalari ham keltiradi. Mevalar bakteriyalar bilan zararlanganda 
kasallik urug‘ yoki o‘simlik qoldiqlari orqali tarqaladi. 
Zararlangan mevalarni konservalangan holda ko‘rish va rasmini chizish.