Toshkent axborot axborot lashtirish texnologiyalari

r,=0 ‘RA_ TISHA RI_SH TOEM DI**>


4.10-rasm. Gamilton marshruti yordamida shifrlash misoli.
Amaliyotda o‘rin almashtirish usulini amalga oshiruvchi maxsus apparat vositalar katta ahamiyatga ega (4.11-rasmj.

Dastlabki axborot blokining parallel ikkili kodi (masalan, ikki bayt) sxemaga beriladi. Ichki kommutatsiya hisobiga sxemada bitlarning blok-lardagi o‘rinIari almashtiriladi. Rasshifrovka qilish uchun esa shemaning kirish va chiqish yo‘llari o‘zaro almashtiriladi.

0 ‘rin almashtirish usullarining amalga oshirilishi sodda bo‘lsa-da, ular ikkita jiddiy kamchiliklarga ega. Birinchidan, bu usullarni statistik ishlash orqali fosh qilish mumkin. Ikkinchidan, agar dastlabki matn uzunligi K simvollardan tashkil topgan bloklarga ajratilsa, shifmi fosh

etish uchun shifrlash tizimiga bittasidan boshqa barcha simvollari bir xil boMgan test axborotining K-l blokini yuborish kifoya.


_Shifrlash Rasshifrovka qilish


4.11-rasm. O 'rin almashtirish sxemasi.


Shifrlashning analitik usullarL Matritsa algebrasiga asoslangan shifrlash usullari eng ko‘p tarqalgan. Dastlabki axborotning Vk=\\bj\\ vek-tor ko‘rinishida berilgan k- blokini shifrlash ^= ||av|| matritsa kalitni Vk vektorga ko‘paytirish orqali amalga oshiriladi. Natijada, 5;r=||c,|| vektor ko'rinishidagi shifrmatn bloki hosil qilinadi. Bu vektorning elementlari

c, = ^ j a iJbj	ifodasi orqali aniqlanadi.
j	rasshifrovka qilish 5* vektorlarini A matritsaga teskari
Axborotni

boMgan AA matritsaga ketma-ket ko‘paytirish orqali aniqlanadi. Misol. 7’y= so'zini matritsa-kalit