4.8-rasm. Barcha usullar qo„llanilib yaratilgan drenaj:
1 – nasos; 2 – saqlangan suv manbai inshooti; 3 –suvni sizib oluvchi gorizontal kollektor; 4 – kuzatuvchi quduq inshooti; 5 – zichlashtirilgan grunt; 6 – suv o‘tkazmaydigan qatlam;
7 – tik holatdagi kuzatuvchi quduq inshooti; 8 – filtr; 9 – g‘ovaksimon suv o‘tkazuvchi to‘kilma tuproq; 10 - kuzatuvchi quduq inshootining qopqog‘i.
Drenaj devor oldida qo‗yilsa, quvurning ustiga sizib o‗tkazuvchi qatlam to‗shaladi. Poydevorning uzunasi bo‗ylab tikka holda prizma shaklida qum bilan to‗ldirilishi tufayli bino yerto‗lasi devorga suv o‗tkazmaydigan himoya ekranini hosil qiladi.
Bu usul yer usti va shuningdek suv o‗tkazmaydigan ekranlar yordamida kapillyar suvlardan yerto‗la devorlarini himoya qilish vazifasini bajaradi. Imorat zaminida katta qalinlikda sochiluvchan materiallarning to‗shalishi, sizib o‗tuvchi qatlam va suv yig‗uvchi drenajlarni tabiiy ravishda hosil qiladi.
Vertikal drenaj - quvurli qurilmalardan tashkil etilib, nasoslar yordamida ishlaydi. Quvurli quduq tuzilishi quvur va sizib o‗tkazuvchi materiallardan iborat bo‗lib, vertikal holda joylashadi. Pastki qismiga suv to‗plagich joylashtirilib, loyihalashda vaqtincha sizot suv sathini pasaytirib turish uchun har xil iglofiltrlar ishlatiladi (4.9-rasm). So‗rish kamerasi atrofiga uyasi kattaligi 45-60 mm bo‗lgan o‗tkazuvchi mis to‗r qilinib, turli xil sizib o‗tkazuvchi materiallar to‗shaladi. Shahar hududini o‗zlashtirishda sizot suvlar sathini pasaytirish uchun ko‗ndalang kesimi 0,2 metrdan katta bo‗lmagan quduqlardan foydalanib, teshuvchi qurilmalar yordamida kovlanib, devorlari mustahkamlanadi. Tik drenaj qurilmalarining tarkibi asosan po‗lat, sopol va asbestsement quvurlaridan iborat bo‗ladi. Bunday turdagi drenajlar sizot va kapillyar suvlarni yer osti kollektorlariga yig‗ib beradi (4.10-rasm).
Hozirgi vaqtda (chet el firmalari mahsuloti) yo‗l ostida joylashtiriladigan sizib o‗tkazuvchi va sizot suvlarni yig‗ib oluvchi drenajlar iqtisodiy jihatdan ancha qulay hisoblanadi. Bu drenajlar suvga chidamli yelim va alyuminiy quvurlardan hamda yelimsimon sun‘iy materiallardan va sizib o‗tkazuvchi materiallardan ishlanadi. Angliya mamlakatida ishlab chiqilgan polipropilendan qilingan tremmel drenaji devor oldi drenaji uchun tavsiya etilgan.
Selikatli sizib o‗tkazgich sifatida sinchli rangli metall, prujinali va simli cho‗zilmaydigan po‗latlardan foydalaniladi. Shunda tik drenajlar yer osti suvlarini yig‗ib, gravitatsion kuchlar asosida uning sathini pasaytiradi, bu tartibdagi drenaj o‗zining har bir qudug‗i atrofida aylana shaklida sizot suvining egrilik depressiyasini hosil qiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |