Toshkent arxitektura qurilish instituti

Tadqiqot maqsadi va vazifalari
. Yer osti qurilishi bilan bog’liq 
muhandislik inshootlari barpo etish muammolari qurilishning eng murakkab 
turlaridan biridir. So’nggi yillarda dunyoning ko’plab mamlakatlarida, 
shuningdek Respublikamizda ham turli maqsadlarni ko’zlab yer ostiga 
chuqurlashtirilgan inshootlarni barpo etish kengayib bormoqda. So’nggi yillarda 
yalpi urbanizatsiya oqibatida Respublikamizda sizot suvlari sathining tezlik 
bilan ko’tarilib borishi bilan mazkur muammoning murakkablik darajasi ortib 
bormoqda. Bu esa, o’z navbatida yer ostida qurilish ishlarini bajarishda 
yangidan-yangi zamonaviy usullarni joriy qilishni talab etadi. Shu bois yer osti 
inshootlari qurilishiga oid muammolarni ilmiy izlanishlar asosida hal etish 
hozirgi kunning dolzarb masalalaridan biri ekanligidan darak beradi. Shuning 
uchun magistrlik dissertatsiya yuzasidan olib borgan izlanishlarimizni yer osti 
inshootlarini “Pastlashuvchi quduq” usuli yordamida barpo etishning eng 
murakkab jarayonlardan biri uni chuqurlashuviga to’sqinlik qiladigan 
omillardan biri-ishqalanish kuchlarini kamaytirishga qaratdik.
Ushbu maqsadni amalga oshirish uchun quyidagi asosiy vazifalarni bajarish 
ko’zda tutilgan: 
-
Yer osti inshootlari va ularni barpo etish sharoitlarini tadqiqotlash; 
-
“Pastlashuvchi quduq” usulining mohiyati bilan tanishish; 
-
“Pastlashuvchi quduq” sirti bo’ylab ishqalanish kuchlarini kamaytirish 
usullarini ishlab chiqish. 

---

7 
Tadqiqot obyekti
sifatida Pastlashuvchi quduq yordamida barpo etiladigan 
yer osti inshootlari atrofidagi va zaminidagi grunt xizmat qiladi.
Tadqiqot predmeti.
Pastlashuvchi quduq yordamida yer osti inshootlari 
barpo etishda gruntning ishqalanish kuchini hisoblash. 
Tadqiqotning ilmiy yangiligi 
yer osti inshootlarini barpo etishga oid 
“Pastlashuvchi quduq” usulidan Respublikamiz sharoitida foydalanish 
mumkinligini isbotlash va quduq cho’kishiga ta’sir etuvchi grunt va quduq 
orasidagi ishqalanish kuchini kamaytirish orqali qurilma o’rnatish jarayonini 
tezlatishdan iborat.