Xxiv. Sug’oriladigan yerlarni sho’rlanish sabablari, salbiy tomonlari va sho’rni ketkazish tadbirlari

---

XXIV. SUG’ORILADIGAN YERLARNI SHO’RLANISH SABABLARI, 

SALBIY TOMONLARI VA SHO’RNI KETKAZISH TADBIRLARI  

24.1. O’zbekiston Respublikasi xo’jaliklar maydonlari va meliorativ kadastri 

Erlarning meliorativ holati quyidagi asosiy ko’rsatkichlar bo’yicha aniqlanadi: 

- grunt suvlarining sathi;  

- grunt suvlarining mineralizatsiyasi;  

- tuproqning sho’rlanish darajasi. 

Respublikamizdagi  mavjud  sug’oriladigan  yer  maydonlarining  qariyb  2,  1 

mln.gektari yoki 49 foizi turli darajada sho’rlangan bo’lib, shundan 3, 0 foizi kuchli, 

15 foizi o’rta va 31 foizi kam sho’rlangan yerlardir. 

Ayniqsa,  yer  osti  suvlari  sathining  joylashish  chuqurligi  qishloq  xo’jaligi 

ekinlarning hosildorligiga keskin ta’sir qiladi. 

Sug’oriladigan  yerlarning  sizot  suvlari  satxining  chuqurligi  bo’yicha 

maydonlarga bo’linishi: 0-1, 5 metrgacha 219, 4 ming.ga, 1, 5-2, 0 metrgacha 694, 

4  ming.ga,  2,  0-3,  0  metrgacha  1813,  9  ming.ga,  3,  0  metrdan  yuqori  1576,  1 

ming.ga ni tashkil qiladi. 

Respublika bo’yicha sug’oriladigan yer maydonlarining sizot suvlari sho’rlanish 

darajasi (mineralizatsiyasi) buyicha maydonlarga bo’linishi quyidagicha: 

- minerallashuv darajasi 1 g/l gacha bo’lgan maydonlar – 1543, 8 ming gektarni, 

1-3 g/l gacha – 1755, 3 ming gektarni, 3-5 g/l gacha – 882, 0 ming gektarni, 5-

10 g/l gacha – 126, 2 ming gektarni va 10 g/l dan katta – 3, 4 ming gektarni 

tashkil etadi. 

Sug’oriladigan  yerlarni  sho’rsizlantirishda  kollektor-drenaj  tarmoqlarining 

ishchi holata bo’lishligi muhim rol o’ynaydi. SHu bilan birga sug’oriladigan yerlarni 

sho’rsizlantirish uchun kompleks agorotexnik tadbirlar olib borilishi kerak bo’ladi, 

ya’ni: 

•  erlarni tekislash; 

•  erlarni sho’rini yuvish; 

•  sug’orish rejimiga qat’iy rioya kilish. 

---