Тошкент-2021 3 Январь 2021 10-қисм Тошкент январь 2021 йил. Тошкент: «Tadqiqot»

Diqqatni jamlash zarurati. Shunga qaramay, boshlang‘ich maktabni ofis bilan taqqoslang. 
Hamma biladiki, ofis ishchilari sakkiz soat davomida diqqatni bir joyga jamlamaydilar. Kattalar 
o‘zlari xohlagan vaqtda tashqariga chiqish, telefonda gaplashish va choy ichishlari mumkin. Va 
diqqatlari juda qisqa bo‘lgan besh daqiqali boshlang‘ich maktab o‘quvchilarini chalg‘itishga 
yo‘l qo‘yilmaydi. O‘qituvchi birdaniga hammaga tushuntiradi, chalg‘itdi. Eng yaxshisi nima? 
Bolalarni chalg‘itishga ruxsat berish kerak. Chunki ularga buni taqiqlash befoyda. Ularning 
miyalari oddiy maktab darslari talab qiladigan darajada shunchaki diqqatni jamlay olmaydilar. 
Bu shuni anglatadiki, ta’lim jarayonining asosiy qismi boshqacha tarzda qurilishi kerak.

---

43
Январь 2021 10-қисм
Тошкент
Muloqot uchun oz vaqt. 7-10 yoshli bola uchun muloqotga bo‘lgan ehtiyoj asosiy narsalardan 
biridir. Afsuski, maktab va o‘qituvchining maqsadlari odatda bolalarning muloqotini tashkil qilish 
va tartibga solishni o‘z ichiga olmaydi. O‘zgarishlar kichik, sinfda suhbatlashmaslik tavsiya etiladi. 
O‘qituvchilar kamdan-kam hollarda bolalarni do‘stlashish uchun maqsadga muvofiq bir narsa 
qilishadi. Axir, o‘ttiz tengdoshlar jamoasi hali ham ideal muhitdan uzoqdir. Eng yaxshisi nima? 
Muloqotga bo‘lgan ehtiyojni boshlang‘ich maktab mavjud tizim ichida ham yaxshi qondirishi 
mumkin. O‘qituvchi o‘z oldiga faqat shunday maqsad qo‘yishi kerak. Bola jamoada yashashni, 
jamiyatda bo‘lishni, do‘st bo‘lishni va adovatda bo‘lishni, boshqalar bilan munosabatlarni 
o‘rnatishni va o‘zini o‘zi tutishni, hamkorlik qilishni, boshqalarning his-tuyg‘ulariga yordam 
berishni va tushunishni o‘rgansin. Bu menga doim g‘alati tuyuldi. 4-5 yoshdagi ko‘plab bolalar 
o‘rganishni juda xohlashadi. Ular to‘g‘ri stolga o‘tirib, kitoblarni o‘qishga, doskaga chiqishga 
qiziqishadi. Ammo - o‘n daqiqa. 8-9 yoshdagi ko‘plab bolalar qo‘g‘irchoqlar bilan soatlab 
o‘ynaydilar, ammo vaqtlari yo‘q. Ularning motivatsiyasining foizini kim o‘lchagan va umuman 
olganda - nima uchun uni qat’iy ravishda o‘yin va o‘qishga ajratish kerak.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. Adizov B.R. Boshlang‘ich ta’limni ijodiy tashkil etishning nazariy asoslari. Pеd.fan.dok. 
diss. T., 2003.
2. Jumayеv M.E, Tadjiyeva Z.G‘. Boshlang‘ich sinflarda matеmatika o‘qitish mеtodikasi. (O 
O‘Y uchun darslik.) Toshkеnt. “Fan va texnologiyai” 2005 yil.
3. Azizxo‘jayeva N.N. “Pedagogik texnologiyalar va pedagogik mahorat” Toshkent. 2006. 

---

44