Toshkent 2014 B. M. Azizov, I. A. Israilov, J. B. Xudoyqulov o

bogMiqlik saqlanib qoladi.
Olma daraxtining naviga qarab hosildorlikda variatsial koeffitsenti 40-50% 
tananing yo„g„onligida esa 10-20% ga teng boMadi. Shuning uchun ham olma va 
boshqa daraxtlarning oxirgi ikki yildagi hosildorligi taxminiy hisob-kitob qilinadi, 
ya‟ni bir yildagi hosildorlik bilan xulosa qilish xatolikka olib keladi. Agarda 
variant va qaytariqlar sonining ortishi hisobiga maydon kengayib ketsa, u holda 
tabiatni bir xil variantlar o„rtasida ham farqlar chiqib, xatoliklar miqdori ortib 
ketishi mumkin.
Bunda variantlar sonini kamaytirishga to„g„ri keladi. Tajriba uchun 
tanlangan maydonning unumdorlik darajasini bir xilligiga qarab, variant va
qaytariqlar soni hamda shu bilan birga bitta variantdagi daraxt va maysalar 
sonlari ham belgilanadi. Maydonning tabiiy unumdorlik darajasi bir- biridan 
farq qilsa, u holda qaytariqlar soni 5-6 tagacha bo„lib, aksincha tajriba 
maydonining unumdorlik darajasidagi farq deyarlik boMmasa u holda 
qaytariqlar soni esa 4 ta boMishi ham mumkin. Har variantdagi daraxtlar soni 
ham yuqoridagi qonuniyatga asoslangan holatda boMib, unumdorlik 
darajasidagi farq bo„lsa u holda variantdagi daraxtlar soni 4-8 ta, butalarda esa 
30-40 donadan bo„lib, farq boMmaganda esa daraxtlar soni 10-15 tagacha, 
butalarda esa 80-100 tagacha oshiriladi.
Umuman olganda qaytariqlarga mos holda bitta variantdagi daraxtlar soni 

---

1 2 1
24-30 tadan ko„chat yetishtirish maqsadidagi tajribalardagi ko„chatlar soni esa 
200-300 tadan kam bo„lmasligi kerak.
Bog„dorchilikda olib boriladigan dala tajribalarida ham daraxtlami yil 
davomida hisobini olib borish, ya‟ni ularning rivojlanishini kuzatib borib to„g„ri