Тошкент – 2016 Тожиев М

2-§. Таълим технологиясининг инновацион модели


Таълим модели – бу белгиланган вақтда ва мавжуд шароитда белгиланган мақсадни амалга ошириш ва башорат қилинган ўқув натижаларига эришишни кафолатлайдиган таълимнинг энг мақбул шакл, усул ва воситалари мажмуидир.
Таълим технологияси модели қуйидагиларни ўз ичига олади;
ўқув машғулотини тузилишини аниқлайди;
ўқув машғулотининг мақсадини шакллантиради;
унга асосланган ҳолда ўқув фаолиятидан олдиндан кутилаётган натижаларни аниқлайди;
кутилаётган натижаларга эришиш учун зарур бўлган педагогик вазифаларни белгилайди.
Ўқув фаолиятида олдиндан кутилаётган натижалар – бу ўқитиш натижасида таълим олувчи эгаллаши ва у томонидан бажарилиши лозим бўлган ҳаракатлар бўлиб, улар ўқитувчиларга эришилган натижаларни объектив баҳолаш ва белгиланган мақсадга мослигини аниқлаш имконини беради;
мақбул таълим моделини лойиҳалаштиради;
қайтар алоқа йўли ва таълим воситаларини, яъни тезкор сўров, савол-жавоб, ўқув топшириғи натижалари тақдимотини баҳолашни аниқлайди;
лойиҳавий фаолият натижасини жадвал кўринишда, яъни ўқув жараёни таълим технологияси модели кўринишида расмийлаштиради;
ўқув машғулотида таълим технологиясини режалаштиришни технологик харита кўринишида амалга оширади.
Ўқув машғулоти технологик харитаси – ҳар бир ўқув машғулотида таълим технологияси тузилишининг жараёнли яъни, процессуал баёни акс этган ҳужжат бўлиб, у ўқув машғулотини ўзига хос хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда, босқичма-босқич амалга ошириладиган фаолият кетма-кетлигининг мазмунини ёритиб беради;
ўқув жараёнини ташкилий-дидактик таъминотини ишлаб чиқади ва уни технологик харитага илова кўринишида расмийлаштиради.
Технологик харитага илова ўз ичига қуйидагиларни олади:
таълим олувчилар томонидан билимларни эгалланишини фаоллаштириш мақсадида қўлланиладиган саволлар рўйхати;
гуруҳларда ишлаш учун йўриқнома, ўқув фаолияти натижасида таълим олувчилар таяниши мумкин бўлган қоидалар.
Масалан, “Ақлий ҳужум”, “Гуруҳларда ишлаш” ва “Мунозара иштирокчиларига эслатма” қоидалари кабилар.
ўқитувчи томонидан ўқув жараёнида фойдаланиладиган слайд, жадвал ҳамда бошқа визуал материаллар;
мунозара ўтказиш учун қўшимча саволлар;
гуруҳларда ва якка тартибдаги фаолиятни баҳолаш мезонлари ва кўрсаткичлари.
Юқоридагилардан келиб чиққан ҳолда таълим тизимимизга замонавий педагогик технологияни кенг жорий этилиши: ҳар бир таълим олувчига алоҳида шахс сифатида қараш, уларда мустақил танқидий фикрлашни ривожлантиришга эришиш ва уларнинг ҳар бирини ўзига хос хусусиятлари ҳамда шахсий имкониятларини ҳисобга олган ҳолда мустақил билим олишларини ривожлантиришнинг аниқ асосини белгилаш имкониятини яратади.