Tosh kent davlat a g r ar universiteti ozbekjlston r espublik asi fanlar akadem iyasi z o o L o g iy a in st it u t I

Sporalilar chaqiradigan kasalliklar
Sporalilar orasida parazit shakllari ham mavjud bo‘lib, ulaming 
hayot siklida harakat organlari yo‘qolib ketgan. Hazim qilish va 
qisqaruvchi vakuolalari yo‘q, Voyaga yetgan vegetativ bosqichi -
bir yadroli hujayralar. Hayot siklida avlodlar almashinuvi sodir 
bo‘ladi hamda jinssiz va jinsiy vo'Ilar bilan ko‘payadi. Sporalar 
jinsiy ko‘payishdan keyin hosil boiadi, ular qobiq bilan o‘raladi. 
Baliqlarda faqat 
Coccidia
turkumi vakillari parazitiik qiladi.
97

---

Koksidiozlar
Koksidiozlar (eymeriozlar) 
- baliqlar kasalligi bo‘lib, Cocci- 
diada turkumi sporalilari chaqiradi, ular umurtqalilaming, baliqlar 
ham, ichakning epitelial hujayralarida, jigar, buyrak va boshqa 
oiganlarda parazitlik qiiadi. Koksidiyalaming hayot sikli jinsiy va 
jinssiz bo‘g ‘inning almashinib ko‘payishi bilan xarakterlanadi. 
Jinsiy ko‘payishda turli xil erkak va urg‘ochi (mikro va rnakro- 
gameta) organizmlar hosil boiadi. Natijada ulardan zigota 
rivojlanadi, ular ootsista deb nomlangan qalin qobiqqa ega bo'ladi. 
Ootsistadan spora shakllanadi, undan esa sporozoit hosil bo‘ladi. 
Koksidiyalar chuchuk suv va dengiz baliqlarida qayd etilgan.
Qo‘zg‘atuvchisi. 
Koksidioz kasalligining qo!zg‘atuvchisi 
Eime­
ria carpelli
(2-rasm). Kasallangan baliq oldingi ichak epiteliysi qir- 
chilib tushgan yaralami paydo qiiadi. Kaфlarda koksidiozni 2 ta for- 
masi 
(Eimeria carpelli, Eimeria cyprinid)
mavjud: enterit va tugunli.
2-rasm. 
Eimeria carpelli
ning rivojlanish sikli (O. N. Bauer va 
boshqalar, 1981 dan): 1 - shizogoniya; 
2-
makrogametaning paydo 
boiishi; 3 - mikrogametalaming shakllanishi, urug‘lanish;
5- ootsistalar va sporalaming paydo boiishi;