Томонидан дарслик сифатида тавсия этилган

 
 
Асосий таянч тушунчалар: 
 
Ишлаб чиқариш омиллари – ишлаб чиқариш жараёнида бевосита 
қўлланилувчи барча ресурслар. 
Ишчи кучи – инсоннинг меҳнат қилишга бўлган ақлий ва жисмоний 
қобилиятларининг йиғиндиси. 
Меҳнат қуроллари – инсон унинг ёрдамида табиатга, меҳнат 
предметларига таъсир қиладиган воситалар. 
Меҳнат предметлари – бевосита меҳнат таъсир қиладиган, яъни маҳсулот 
тайёрланадиган нарсалар. 
Ишлаб чиқариш жараёни – кишилик жамиятининг амал қилиши ва 
ривожланиши учун зарур бўлган моддий ва маънавий неъматларни яратишга 
қаратилган мақсадга мувофиқ фаолият. 
Ижтимоий такрор ишлаб чиқариш – жамият миқёсида ишлаб чиқариш 
жараёнларининг мунтазам равишда янгиланиб ва такроран амалга оширилиб 
туриши.
Оддий такрор ишлаб чиқариш – ишлаб чиқариш миқёсларининг 
ўзгармаган ҳолда такрорланиши. 

---

141 
Кенгайтирилган такрор ишлаб чиқариш – ишлаб чиқариш миқёсларини 
мунтазам равишда ошириб боришга асосланган ҳолдаги такрорланиши. 
Ишлаб чиқаришнинг умумий натижаси – мамлакат бўйича яратилган 
миллий маҳсулотнинг йил давомидаги йиғиндиси.
Ишлаб чиқаришнинг пировард натижаси – ишлаб чиқариш соҳасидаги ўз 
ҳаракатини тугатган, жамият аъзоларининг эҳтиёжларини ё бевосита 
(истеъмол фонди орқали), ёки билвосита, яъни ишлаб чиқаришни 
кенгайтириш (жамғариш фонди) орқали қондиришга тайёр маҳсулот. 
Соф маҳсулот – яратилган маҳсулотдан истеъмол қилинган ишлаб 
чиқариш воситалари қиймати чегириб ташлангандан қолган қисми. 
Зарурий маҳсулот – ишчи ва хизматчилар иш вақтининг бир қисми 
бўлган зарурий иш вақтида зарурий меҳнат билан яратилган, ишчи кучини 
нормал ҳолатда сақлаш ва қайта тиклаш учун зарур бўлган маҳсулот. 
Қўшимча маҳсулот – соф маҳсулотнинг зарурий маҳсулотдан ортиқча 
қисми, яъни қўшимча иш вақтида қўшимча меҳнат билан яратилган маҳсулот. 
Қўшимча маҳсулот массаси – йил давомида олинган қўшимча 
маҳсулотлар йиғиндиси.
Қўшимча маҳсулот нормаси – қўшимча маҳсулот массасининг зарурий 
маҳсулотга нисбати. 
Ишлаб чиқариш функцияси – ишлаб чиқариш омиллари билан унинг 
самараси ўртасидаги боғлиқлик. 
Умумий маҳсулот – жалб қилинган барча ишлаб чиқариш омилларидан 
фойдаланиш эвазига олинган маҳсулотнинг мутлақ ҳажми. 
Ўртача маҳсулот – жалб қилинган барча ишлаб чиқариш омилларининг 
бир бирлигига тўғри келадиган маҳсулот ҳажми.
Сўнгги қўшилган маҳсулот – энг сўнгги қўшилган омил (капитал ёки 
ишчи кучи) эвазига ўсган маҳсулот ҳажми. 
Меҳнат унумдорлиги – ишчи кучининг вақт бирлиги мобайнида 
маҳсулот яратиш қобилияти.