shug‘ullanishlari mumkin, lekin bunda, tijorat yuridik shaxslardan farq
qilib notijorat yuridik shaxslar o'z tadbirkorlik faoliyatlaridan olgan
foydani faqat a’zolarining ehtiyojini qondirish yoki o‘zga mushtarak
maqsadni amalga oshirish uchun ishlatadilar. Olingan foydani boshqa
maqsadlarda ishlatilishiga yo‘l qo'yilmaydi. Shu munosabat bilan notijorat
yuridik shaxslarga nisbatan FK “foyda olishni maqsad qilib qo‘ymagan”
degan iborat emas, balki, “foyda olishni o ‘z faoliyatining asosiy maqsadi
qilib qo‘ymagan” iborasi belgilangan. Bu esa, notijorat tashkiloti
tadbirkorlik bilan shug‘ullanishi muayyan foyda ko‘rishi mumkinligini
belgilaydi. Faqatgina notijorat yuridik shaxslaming asosiy maqsadi
(yordamchi yoki boshqa maqsadlar bundan mustasno) foyda olish
bo'lmaydi, xolos.
Yuridik shaxs bekor bo‘lganida ulaming tijorat turlarida yuridik
shaxs hamma kreditorlar bilan hisob-kitob qilgandan keyin mol-mulki
muassislar o'rtasida taqsimlab olinadi. Notijorat xarakterdagi yuridik
shaxslarda esa qolgan mol-mulkka nisbatan muassislar haq-huquqqa ega
bo‘lmaydilar. Yuridik shaxslaming davlat ro'yxatidan o ‘tish ma’lumotlari,
shuningdek o'ziga xos nomi davlat reestriga kiritiladi.
Notijorat tashkilotlari - fuqarolar va (yoki) yuridik shaxslaming
ixtiyoriyligi asosida tashkil etilgan, o'z faoliyatining asosiy maqsadi
sifatida daromad (foyda) olishni ko'zlamaydigan, shuningdek olingan
daromad (foyda)ni ishtirokchilar o'rtasidagi taqsimlamaydigan o'zini o'zi
boshqarish tashkilotidir.
Jamiyat hayotida nodavlat va jamoat tizimlarining mavqei o'sib
bormoqda. So'nggi yillarda jamoat birlashmalari va nodavlat tashkilotlari
soni 3000 tadan oshdi. “Ular faqat aholi fikrining turli ko'rinishlarini ifoda
etib qolmasdan, odamlaming ijtimoiy fikrini shakllantirishga ham faol
ta’ sir ко 'rsatmoqda”1.
“Shuni
alohida
ta’kidlash
kerakki,
nodavlat
va
jamoat
tashkilotlarining rivojlangan tizimi jamiyat manfaatlari uyg'unligini qaror
toptirish va mustahkamlashga xizmat qilishi lozim. Bu tizim davlat
tuzilmalari faoliyatini muayyan ma’noda to'ldirishi, ularga nisbatan
ma’lum bir muvozanatni ta’minlovchi vazifani bajarishi lozim”1.
Jamiyat hayoti iqtisodiy, ijtimoiy, siyosiy, madaniy-ma’naviy
sohalarga ajraladi. Siyosiy soha turli ijtimoiy toifa va guruhlar, milliy
birliklar, siyosiy p£irtiyalar va harakatlar, jamoat tashkilotlarining o'z
siyosiy faoliyatini amalga oshimvchi makondir. Ulaming faohyati
Do'stlaringiz bilan baham: