Tizim va signallarni qayta ishlash O’quv uslubiy majmua

 
Nazorat uchun savollar 
1.
Signallarga raqamli ishlov berish qaysi sohalarda keng qo‘llaniladi? 
2. Signal deb nimaga aytiladi? 
3. Haqiqiy signallarga misollar keltiring. 
4. Signallarga raqamli ishlov berishning asosiy vazifalari nima? 
5.
Analog filtr deb nimaga aytiladi? 
6.
Signal energiyasi tarif bering. 
Analogli
kirish
Analogli
chiqish
Filtr
Filtr
ARO’
RAO’
Ketma-ket
port
Raqamli
chiqish

---

35 
2-MA’RUZA. VAQT SOHASIDA SIGNALLARNI QAYTA ISHLASHNING 
ASOSIY OPERATSIYALARI 
 
2.1. Signallarning lokal va integral xususiyatlari 
Vaqt sohasida tez-tez qo‘llaniladigan signallarga raqamli ishlov berish 
operatsiyalar: 
–
signallarning lokal xususiyatlarini hisoblash; 
–
qiymatlar ketma-ketligini svyortkalash; 
–
qiymatlar ketma-ketligini korrelyatsiyasi; 
–
filtrlash; 
–
diskretlash chastotasini o‘zgartirish; 
–
energiya xususiyatlarini hisoblash; 
–
diskret o‘zgartirishlar. 
Signallarning lokal xususiyatlariga quyidagilar kiradi. 
–
signallarning boshlanishi va tugash momentlari va ularning qismlari; 
–
sigment yoki butun davr uchun signallarning davomiyligi; 
–
ekstrimal nuqtalar (max, min, burilish nuqtalari); 
–
dinamik muvozanat nuqtalari. 
Signallarning integral xususiyatlariga quyidagilar kiradi: 
–
tegishli segmentdagi signal energiyasi yoki quvvati; 
–
dispersiya; 
–
korrelyatsiya funksiyasi, 
–
spektral kщrinishi. 
Signallarning lokal xususiyatlarini hisoblash. 
Signallarning aksariyati 
cheklangan, boshlanish va tugash nuqtalari mavjud bo‘ladi. Ularni aniqlash uchun 
signalning vaqt sohasi bo‘yicha ifodalaniladi. Signalning davomiyligi diskretlash 
chastotasi va joriy qiymatlarni hisoblash orqali aniqlanadi. Maksimal va minimal 
nuqtalari signal qiymatlarining o‘sishdan pasayishga o‘tish vaqtini belgilash orqali 
va aksincha aniqlanadi. Signalning burilish nuqtasi signalning birinchi hosilasi 
belgisi qo‘shni nuqtalarda o‘zgargan momentni aniqlash orqali aniqlanadi. 

---

36 
Dinamik muvozanat nuqtalari - bu signal qiymatlari abssissa o‘qidan o‘tuvchi 
momentlar. Bunday nuqta qo‘shni signal qiymatlari belgilari o‘zgargan momentni 
aniqlash orqali aniqlanadi.