Тивбиет олий талабалари учун ўҚув адабиёти

тер — кўстни бармоқ бнлан пайпаслаб топишга ҳаракат надн.
Ташқи конъюгаталарни (свп;и§аи ех!егпа) екн Боделак диа-^ ўлчаш учун аёл ёнбошга ётқизилади. Аёл пастдаги оёғи-^а чаноқ-сон ва тнзза бўғимларндан букади, юқори оёғини узат ^ан Ҳолда тазомер бир учи тугмаси симфизнннг юқори қисмига, ^ккинчисн эса думғаза ромби (Мехайлес ромбн)нинг юқорм бур агига қўйЕлади. Агар ромб унча билинмаса, кўрсаткич бармоқ
55
ки бел умуртқаси бўйлаб сурилганда бармоқ чуқурчага тушадн, шу ер бел умуртқасининг думғаза билан бирлашган еридир. Бу ўлчов 20—21 см га тенг бўлиб, бунинг ёрдамида кичик чаноқнинг тўғри ўлчовини билиш мумкин. Бундан 9 см олиб ташланса (суяк ва юмшоқ тўқима қалинлигига), кичик чаноқнинг тўғри улчови чиқади.
Кичик чаноқ ўлчовлари. Кичик чаноқ акушерлик нуқтаи на-{аридан туғиш йўли ҳисобланади. Кичик чаноқ юзаси қов суяги ва симфиз четлари билан, орҳадан думғаза дўнги (рготап1огшт), ёнидан номсиз чизиқ билан чегараланади.
Кичик чаноқнинг кириш юзаси геометрик тузилишдадир. Қи-чик чаноқ йўлида 4 та сатҳ мавжуддир.

1. 
   чаиоқ кириш қисмининг сатҳи;
   
2. 
   чаноқ кенг қисмининг сатҳи;
   
3. 
   чано^ тор қисмининг сатҳи;
   
4. 
   чаноқдан чиқиш қисмининг сатҳи.
   

Чаноққа кириш қисмининг сатҳи 3 та: тўғри, кўндаланг ва •куфт қийшиқ ўлчовлар (ўнг ва чап) дир.
Чаноққа кириш қисмининг тўғри ўлчови — чи« конъюгата (соп)и^аи уега), чаноқнинг чиқиб турган четларк: олдидан сим-физ ва думғаза дўмбоғи {рготап1огшт) оралиғн бу ўлчов 11 см га тенг. Чаноқнинг анатомик тўғри ўлчови (соп]и§а1а апа1от1са) чин коньюгатадан 0,5 см камдир.
Агар аёл оёқлари каравот четидан осилтирнлса (Валхер ёти-ши) ёки узатилса, чин коньюгатага 0,5—0,75 см қўшилади. Ак-синча сонни қоринга букканда шунча камаядн.
Кичик чаноқ кириш сатҳи тўғри ўлчовини 2 та усул бнлан аниқлаш мумкин. 1) ташқи коньюгата (соп]иёа.1:а ехкгпа) дан 9 см олиб ташланса, тўғри ўлчов чиқади; 2) диагонал коньюгата (соп]и§а!а сИа^апаНз). Бунинг учун ўнг қўлнинг кўрсаткич ва ўрта бармоғини асептик шароитда қинга киритиб думғаза дўм-боғи (рготэп1опит) томон йўналтирклади. Одатда бармоқлар дўмбоққа етмайди, бу чаноқнинг тор эмаслигннк билдиради. Агар бармоқлар думғаза дўмбоғига етса, унда қиннинг бош бармоқ билан кўрсаткич бармоқ оралиғи қов суяги остига тақалади, шу тақалган ерни чап қўл билан белгилаб олиб, кейнн ўнг қўл қин-дан чиқарилади. Кейин тазомер ёки сантиметр лентаси билан ўлчанади. Агар 113 см бўлса (бу ўлчовдан ками тор чаноқ бўла-ди) ундан 2 см олиб ташланса, чин коньюгата (соп]ида1а уега) чиқади.
Кичик чаноқ кириш қисмининг кўндаланг ўлчови номсиз чи-зиқ энг узоқ нуқталарининг орасидаги 13—'13,5 см масофага тенг, бу чин коньюгатини перпендикуляр разишда кесиб ўтиб, чаноқ кириш қисми овал шаклида бўлганига кўра думғаза дўмбоғи (рготап!ог1ит) яқинроғига жойлашган.
Кичик чаноқнинг қийшиқ ўлчовлари — бу ўлчов орқадан дум-ғаза ва енбо^и қўшилган бўғимлар билан ёнбош ва қов суяклари бириккан дўмбоқ ёЬалйқларидир. Бунинг 2 та ўлчови бор, би-.
56












20-расм. Кичик чаноқн инг узуласига
кссилгани.
I - қив: -2 промангорий; 3 -- чин конъюгз-_та-
4— кичик чаноқ кенг қнсмннмнг тўғри 5лчови;
6 — чаноқ чиқнш қисминннг тўғри олтови;
7 - ҳомила бошн туғилишн жараё-„ида чаноқ
пасткн тешнгннинг тўғрн ўлчови-Н — чаноцнинг ўтказувчн ўқи.
ринчиси ўнг қийшиқ ўлчов — бу ўнг томондаги думғаза ва ёнбош бўғи-мидаги ёнбош ва қов дўмбоғи ора-си, чап қийшиқ ўлчоц — чап томон-даги думғаза ва ёнбош бўғимидан ўнг томондаги ёнбош ва қов дў.м-боғи ораси (етшепИо \\ю риЬ1са), ҳар бир қийшиқ ўлчов 12 см га тенг.
Кичик чаноқнинг кенг сатҳи ол-диндан симфизнинг ўрта қисми билан, орқадан II ва III думғаза

21- расм. Диагонал копъюгатани ўлчаш.

бўғимлари оралиғи тўғри ўлчови бўлиб, бу 112,5 см га тенг. Кўн-Даланг қуймич косаси оралиғи ҳам 12,5 см дир. Чаноқнинг кенг Қисми думалоқ шаклда бўлади. 'Чаноқ бўшлиғининг тор текислиги ^ОлДиндан симфизнинг пастки чети, орқадан думғаза суягининг ^Пастки қисми оралиғи ҳисобланади. Бунинг тўғри ўлчови симфиз-^Нинг ва думғаза суякларининг (агНси1а110 засго сосзе^еа) пасткн ^исми оралиғи 11,5 см бўлади. Кўндаланг ўлчови -— иккита қуй-^Мич қирраси оралиғи 10,5 см бўлиб, тор сатҳи овал шаклда (тўғ-Ри ўлчов ,кўндаланг ўлчовдан кўп) бўлади.

22- расм. Қов суяги шаклини ва айланасини аниқлаш усули.
Чаноқ чиқиш қисминннг (туби-кинг) юзаси симфизнинг пастки чети билан қуймич дўмбоғи ва дум суяги учининг оралиғидир.
Чаноқнинг чиқиш қисмида ҳам 2 та — тўғри ва кўндаланг ўлчовлар бор. Бу юзада қийшиқ ўлчов йўқ: тўғ-ри ўлчов симфизнинг пастки четидан дум суягининг учи оралиғи бўлиб, 9— 9,5 см дир.
Туғиш жараёнида ҳомила боши ва елкаси туғилишида думғаза ва дум суягини бириктирувчи бўғим қўзға-лувчан бўлганига кўра дум суяги ор-қага қайрилиб, бу ўлчов 11 —12 см га етади. Чаноқ чиқиш қиомининг кўн-д,алацг ўлчови қуймнч суягини ички
23-расм. Чаноқ ўқи. Чаноқ юзаси оралиғи бўлиб, 11 см га тенг. ўқининг қийшиқ ўлчови (а, 61 Агар кичик чаноқнинг ҳамма 4 та
тўғри ўлчовлари қўшилса букилган
чизиқ ёки чаьоқ ўқи ҳосил бўлади. Чаноқ ўқи думғаза букилма-сига мослашган бўлганига кўра букилган ҳолда бўлади. (23- расм).