Tilshunoslik nazariyasi

Kognitiv tilshunoslik. Bilish nazariyasi asosida tilni ongli his qilishni o’rganish yo’nalishi.
Kombinator o’zgarishlar. Nutq tovushlarining qo’shni tovushlar ta’sirida miqdor va sifat belgilarining o’zgarishi. Akkomodasiya, assimilyasiya, dissimil-yasiya, diereza, epenteza, gaplologiya, proteza, metateza kombinator o’zgarishlar hisoblanadi.
Kontekst. Nutq jaroyonida so’z yoki so’z birikmasining matndagi qo’llanish o’rni yoki ularning boshqa so’z va so’z birikmalari bilan yondosh kelishi.
Lahja. Fonetik, leksik va grammatik xususiyatlari bir-biriga yaqin hamda o’xshash shevalar yig’indisi, guruhi. O’zbek tili tarkibida quyidagi uchta lahja bor: 1) qarluq-chigil-uyg’ur; 2) qipchoq; 3) o’g’uz.
Leksema. So’zning grammatik ma’no bildiruvchi qo’shimchalarsiz qismi; tilning lug’at tarkibiga xos birlik.