Tilshunoslik nazariyasi



Download 8,91 Mb.
bet59/68
Sana13.03.2023
Hajmi8,91 Mb.
#918502
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   68
Bog'liq
d7ce2bb58815cc4ad9a9ffeb4f6d413e “TILSHUNOSLIK NAZARIYASI” FANIDAN O‘QUV-USLUBIY MAJMUA (Moodle tizimi rejasi asosida)

GLOSSARIY

Adyunksiya – yadro gap tarkibiga boshqa elementlarni qo‘shish, kiritish.
Aksidensiya – sezgi organlari yordamida his qilish mumkin bo‘lgan belgilar, obraz.
Algoritm – biror masalani yechish qoidalari yoki amallari majmui.
Analiz – obyektni mustaqil o‘rganish maqsadida uzvlarga, qismlarga ajratish.
Germenevtika – matnni tushunish, talqin qilish san’ati, uni talqin qilish prinsiplari haqidagi ta’limot.
Glottoxronologik metod – lingvistika vositalari ko‘magida tilning kelib chiqishi va tarixiy taraqqiyot bosqichini belgilash metodi.
Gnoseologiyaumumiy bilish nazariyasi, bilish haqidagi ta’limot.
Darajali (gradual) zidlanish – bir belgining turli darajasini ko‘rsatuvchi zidlanish.
Deduksiya – bilishning umumiydan xususiyga, mavhumlikdan konkretlikka qarab borishi orqali amalga oshishi.
Dialektik metod – tabiat, jamiat va tafakkur taraqqiyotining umumiy qonuniyatlarini e’tiborga oluvchi metod.
Ideallashtirish – sof fikriy narsa-predmetlarni yaratish.
Kvantitativ metod – dunyo tillarini muayyan belgi asosida qiyoslash, shu belgi asosida ularni guruhlarga, tiplarga birlashtirishda ishlatiladigan metod.
Kontrastiv tilshunoslik – qiyosiy tilshunoslik.
Mavhumlashtirish – ilmiy bilish jarayonida narsa-predmetlarni bir qator xossalari va munosabatlaridan uzish.
Metod – muayyan fan sohasida qo‘llanadigan vosita va usullar tizimi.
Metodologiyametod haqidagi umumiy nazariya, metodlar sistemasi haqidagi ta’limot.
Metafizik metod – obyektni ajralgan holda, o‘zaro munosabatlardan tashqarida o‘rganuvchi metod
Nazariya – borliqdagai qonuniy aloqalar borasida yaxlit tasavvur beruvchi ilmiy bilim shakli.
Ontologiya – borliq to‘g‘risidagi umumiy ta’limot.
Operand – yadro gap, ya’ni tranformatsiya uchun asos bo‘lgan gap.
Privativ zidlanish – zidlanuvchi a’zolardan birida zidlanish uchun asos bo‘lgan belgining mavjudligi, ikkinchisida esa yo‘qligiga asoslangan zidlanish.
Propozitsiya – semantik tushuncha tarzida inson ongida aks etgan borliqdagi predmet va hodisalar o‘rtasidagi munosabat, borliqning muayyan vaziyati.
Sinergetika – organik va noorganik dunyoda yuz beradigan o‘z-o‘zidan tashkil etilish prinsipining matematik modellarini yaratuvchi umumiy fan.
Sintez – bo‘lakni butunga, turni jinsga birlashtirish, yiriklashtirish.
Substitutsiya - yadro gap tarkibidagi bir elementni o‘zaro munosabatdagi boshqa element bilan almashtirish.
Tavsifiy metod – obyektni bevosita sezgi a’zolari ma’lumotlariga asoslanib o‘rganish metodi.
Tavsifiy tilshunoslik - empirik (kuzatish, tajriba, qiyoslash) metodiga asoslangan tilshunoslik.
Tamoyil (prinsip) – obyektiv borliqning muhim belgilarini aks ettiruvchi, uni bilish usulini ifodalovchi nazariy tushuncha.
Teng qimmatli (ekvipolenet) zidlanish – zidlanuvchi a’zolarning har ikkisi mantiqan teng bo‘lgan – belgining ikki darajasini ham, bor yoki yo‘qligini ham bildirmaydigan zidlanish.
Transform//transformand – hosila gap.
Transformatsiya operatori – yadro gap (operand)dan hosila gap (transformand)ni hosil qiluvchi vosita.
Hukm – borliqdagi narsa-predmet, hodisa, jarayon, ularning xususiyati, munosabatlarini aks ettiruvchi tafakkur shakli.
Ellipsis – yadro gap tarkibidagi ba’zi elementlarni chiqarish.
Epistemologiya – ilmiy bilish haqidagi ta’limot.
Yadro gap – tranformatsiya uchun asos bo‘lgan gap, ya’ni operand.
Ekstralingvistika - tildan tashqarida, ammo bevosita til bilan bog‘liq bo‘lgan xususiyatlarni o‘rganadi.
Sotsiolingvistika -tilning tabiati va ijtimoiy vazifasi, ijtimoiy taraqqiyot sharoitlarini o‘rganadi.
Metalingvistika - tilning tafakkur bilan, gapning fikr bilan o‘zaro bog‘liqligi, farqli tomonlari, tilning mazmun tomoni, nutq faoliyati, til birliklarining matn va sharoit bilan aloqasini o‘rganadi.

Download 8,91 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   55   56   57   58   59   60   61   62   ...   68




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish