Тиббиёт олий таълимгохи талабалари учун дарслик



Download 3,53 Mb.
bet88/264
Sana20.03.2022
Hajmi3,53 Mb.
#502155
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   264
Bog'liq
урология дарслик 2

ОЛАТНИНГ ШИКАСТЛАНИШИ.
Олатнинг ок пардаси ва гозак таналарини ёрилмасдан лат ейиши,унинг энг енгил ёпик шикастланишларидан бири булиб хисобланади. Лат ейиш оёк, калтак, туп, йикилаётганда зарба натижасида, хамда олатни каттик жисмга урилиши туфайли булиши мумкин.Коннинг куйилиши тери ости клетчаткасида чегараланади, лекин унинг юкмшоклиги сабабли гематома кенг булиб, купинча у мояк халтачасига таркалади.
Шикастлангандан кейин беморга дархол тинчлик шароити яратилиб, лат еган жойга совук куйиш ва антибиотиклар кабул килиш буюрилади. Совук куйишнинг натижасида кон окиши тезда тухтайди. 3-4 кун утгандан кейин гематомаларнинг сурилишига ёрдам берадиган иссик муолажалар-иссик компресслар ёки курук иссик куйилади.
Олатнинг чикиб кетиши факат эрекция вактида, олат мушакларини чанок суяклари билан кушиб тарадиган богламларнинг ёрилиши натижасида юзаси келади. Олатнинг илдизи ков ёки оралик сохасига силжиши мумкин. Бир вактда олатнинг боши кертмакдан узилиб кетса, у узининг тери пардасидан сирганиб чикиб хам кетади.
Давоси. Богламларни очиб уларни тикишдан иборат, агар олатнинг боши кертмакдан узилагн булса, олат тери пардасига киргизилиб, терига чоклар куйилади.
«Сийиш» (тугрироги-говак таналарининг ёрилиши) олатнинг огир шикастланишларидан булиб хисобланиб, эрекция (купинча мажбурий жинсий алока) вактида унинг эгилиши туфайли пайдо булади. «Сийиш» ок парда ва говак таналарнинг ёрилиши пайтида узига хос кирсиллаш билан кузатилиб, бирданига огрик, баъзида шок булиши мумкин. Эрекция шу онда тухтайди, терининг остида кенг гематома хосил булиши туфайли олат катталашади, у мояк халтачасига, ораликка , соннинг ички сохасига ва кориннинг пастки кисмига таркалади. Бир вактда уретранинг бутунлиги бузилади, унинг ташки тешигидан кон окиб чикиб, кейинчалик сийдик атрофидаги тукималарга куйилиши мумкин.
Олатнинг «синган» ташхиси шикастланишнинг булган шароитига ва унинг куринишига асосланган.
Давоси оператив булиб, ёрилган жой аникланиб, ок парданинг нуксони кетгут иплари билан тикилади. Агар сийдик чикариш канали шикастланган булса, унинг нуксони тикилиб, эпицистостомия оркали сийдик ташкарига чикарилади. Сийдик куйилган жойларга найча куйилади.
Унинг кейинги давоси беморни урнига ёткизиш, ковни кушилган ва олатни ушлаб турадиган жойига боглам ва совук куйиш , кальций хлор, викасол хамда эрекцияни олдини олиш учун бромидларни буюришдан иборат.
Эрекция вактида олатнинг шикастланган томонга кийшайиши, унинг битта говак танасининг шикастланиши натижасидаги асорати булиб, хисобланади, чунки ёрилган жойдаги бириктирувчи тукималарнинг каттиклиги, говак тананинг периферик кисмида , коннининг тулишига тускинлик килади. Иккала говак таналарининг шикастланганидан кейин олатнинг говак таналарининг периферик булими бутунлай бужмайиб колганлиги сабабли жинсий алока кийинлашиб колиши ва хаттоки булмаслиги хам мумкин. Йодид калий билан килинган электрофорез ва бошка курилишга имкон берувчи дори – дармонларни куллаш, чандикларни юмшашига шароит яратади. Олат ип ёки богич билан тортилганда ва унга халкасимон (подшибнини ва бошкалар) кисмларни кийгизилганда, унинг кисилиши мумкин. Болаларда бундай шикастланишлар шухлик килган пайтда, катталарда эса олатнинг эрекциясини узок ушлаб туришига ёки сийдикни ушлаб тураолмаслигига тускинлик килишга харакат килганида пайдо булади.
Кисилганда олатнинг бирданига шишиб кетиши ривожланиб, бунинг устига шишиб кетган тукималарда кисаётган нарса куринмай колиши хам мумкин. Агар узок вакт давомида кисилса, олатнинг геншренаси пайдо булиши мумкин. Ташхиси сураб – суриштириш ва клиник белгиларига асосланиб куйилади. Агар олат металл буюмлар билан кисилса, рентгенография ташхисга ёрдам беради.
Давоси кисган буюмни олиб ташлашга асосланган, агар металл халка билан кисилган булса, чилангар асбобларини куллаш керак булади.
Яраланиш, яъни олатнинг очик шикастланиши, тинчлик вактида жуда кам учрайди. Инфекциянинг тушиши сабабли улар ёпик шикастланишга нисбатан огир утади. Эрекциянинг бузилиши очик яраланишда тери ости яраланишига караганда анча купрок булади. Олатнинг факат тери ости шикастланиши кесилган, санчилган яраларига караганда энг енгили булиб хисобланади. Терининг юмшок чузилувчанлиги сабабли, яра кенг очилади, тери ости клетчаткасига окиб тушган лимфа кон томирларини тусиб куйиб, олатни шишиб кетишга олиб келади. Коннинг окиши терини тикиш усули билан тухтатилади.
Олатни говак таналарининг кесилган ва санчилган яраларидан узлуксиз кон окса, синчиклаб гемостаз килиб, яра каватма-кават килиб тикилади. Хаттоки говак таналар ва сийдик чикариш канали чукур булиб кесилиб кетганда, олатнинг периферик булими, терида сал осилиб турса хам, аъзони саклаб колиш имкониятига харакат килинади; уретра ва говак таналарни тикиб, сийдик чикариш учун эпицистостомия килиш керак. говак таналарининг периферик кисмида кон айланиши ва кисман эрекция кобилияти хам тикланиши мумкин. Ампутация килишга факат олатни бутунлай мажакланганлиги, ёки унинг гангренаси курсатма булади.
Пичок ёки устара забаси билан олат ампутация булса, биринчи ёрдам унинг чултогига жгут куйиб, ундан олатнинг дорсал ва чукур артерияларини боглаб конни тухтатишдан иборат. Ок парданинг киргоклари тикилади. Ковук устида эпицистостомия куйиш йули билан сийдикнинг чикиши таъминланади.
Олатнинг ук билан яраланишлари асосан уруш вактларида булади. Купинча улар чанок суяклари ва чанок аъзолари билан биргаликда учрайди. Говак таналарининг шикастланган даражасига караб олат ярасининг огирлиги аникланади. Битта ёки иккала говак таналари шикастланади. Агар охиргиси булса, олатнинг периферик кисми, баъзида факат тери ва сийдик чикариш каналида осилиб туриши мумкин.
Уретранинг осилиб турадиган кисми хам шикастланиши мумкин. олатнинг бутунлай узилиб кетиши, баъзида снаряд парчалари билан яраланганда учрайди.
Олатни ук билан яраланганида консерватив усул билан даволаш коидасига купрок ахамият бериш керак. Ярани бирламчи хирургик тозалаш вактида мажакланган тукималарни авайлаб кесиб олиб ташлаш керак.
Терининг факат улган кисмлари резекция килиниб, нуксон булган жойлари тикилади. Говак таналарга бирламчи чокларни куйишга интилиш керак. Олат бутунлай ампутация булса, унинг чултогини авайлаб бирламчи тозалашни гемостаз ва уретранинг чултогидан унинг ташки тешигини яратишни талаб килади. Кейинчалик олатни кайта тиклайдиган пластик операция килинади. Кориннинг терисидан лахтак кесиб олиб, найча килиб тикилади. Маълум машгулотдан кейин (филатов усули билан) найчанинг бир томони кесилиб, олатнинг чултогига тикилади, унинг ичига эса ковурганинг тогайидан резекция килиб олинган кисми ёки сунъий пластик материал киргизилади.

Download 3,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   84   85   86   87   88   89   90   91   ...   264




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish