Тиббиёт олий таълимгохи талабалари учун дарслик


АЁЛЛАРДА ТАНОСИЛ АЪЗОЛАРИНИНГ ОКИМАЛАРИ



Download 3,53 Mb.
bet259/264
Sana20.03.2022
Hajmi3,53 Mb.
#502155
1   ...   256   257   258   259   260   261   262   263   264
Bog'liq
урология дарслик 2

АЁЛЛАРДА ТАНОСИЛ АЪЗОЛАРИНИНГ ОКИМАЛАРИ.
Аёллардаги таносил аъзоларининг окмалари урологик касалликлар булиб, уни даволашда уролог ва гинекологлар биргаликда шугулланадилар. Таносил аъзоларининг окмаларини келиб чикиш ва жойлашувига караб улар бир неча гурухга булинади.
Этиологик омилларга караб:
1)Таносил аъзоларининг тугма окмалари.
2)Акушерлик окмалари (акушерлик операцияларидан кейин, хомиладорлик ва тугиш жараёнлари даврида, сийдик ва таносил аъзоларини ёрилиши туфайли.)
3) Хирургик окмалар (гинекологик ва корин бушлигидаги аъзоларда килинган операциялардан сунг, сийдик йулларида бажарилган урологик операциялардан сунг.
4) Яллигланиш натижасида келиб чиккан окмалар (сил, сифились ва бошкалар окибатида хосил булган посотни, тос тукималарига ёрилиб кетиши).
5) Жарохат окмалари (акушерлик ва жаррохлик операциялари кейин.
6) Онкологик окмалар (усмаларни рентген ва радиотерапия килингандан сунг, усмаларни усиб кетиши туфайли).
Аёллардаги окмаларни сийдик таносил аъзоларида жойланганига караб:

  1. сийдик – таносил (уретровагинал.

  2. Ковук – бачадон.

  3. Ковукбачадон.

  4. Сийдик найчаси – таносил аъзолари

  5. Сийдик найчаси – бачадон.

Клиник тажрибада сийдик канали – таносил, ковук – таносил ва сийдик найча – таносил окмаларини купрок учрайди. Бу окмалар ташки таъсирлар ёки тугиш жараёнидаги хирургик ёки акушерлик операциялари натижасида юзага келадиган окмалардир. Окмаларни энг огирларига одатда комбнацияланган (сийдик каналии-сийдик-найчаси ва таносил аъзоларини, ковук – таносил аъзоларини, ковук – таносил аъзоларини окмаси) ичак окмалари хам кушилса, окмаларда жуда огир булади.


Сийдик таносил окмаларини белгилари жуда хилма-хил. Энг асосий белгиси таносил аъзоларидан сийдикни окиши сийдикни оз-куп окиши эса тешикни жойлашган урнига ва уни катта – кичиклигига боглик. Агар сийдик канали ва кин орасидаги тешик булса, сийдик киндан факат сийиш пайтидагина чикиб кетиши мумкин. Бошка пайтларда сийдик ковукда яхши ушланиб тураверади.
Ковук ва кин окмаларида эса аёлларда сийдик тута олмаслик доимий характерга эга булади. Агар окма жуда катта булса, сийдик чикариш жараёни умуман кузатилмайди. Окма жуда тор булган пайтларда, сийдик доимий окиб турса хам ковукда сийдик оз-куп микдорда булмаган барии бир табиий сийдик чикариш жараёни сакланган булади. Бир томонлама сийдик найчаси Билан кин орасидаги окма булса, сийдик чикариш жараёни сакланган булишига карамай доимий равишда сийдик тута олмаслик булиб туриши мумкин. Икки томонлама сийдик найчаси Билан кин орасидаги окма булганда, кин оркали сийдик доимий ажралиб туриши натижасида ковукда сийдик булмайди. Сийдик найчаси ва кин орасидаги окмаларда юкори сийдик йулларида сийдикни йуналишини бузилиши юз беради, буйракларда эса хар хил огриклар, уткир пиелонефрит хуружи пайдо булади. Барча турдаги сийдик йулларини сийдик таносил окмалари учун умумий белги ва жинсий аъзоларининг терисини шалвираб кетиши характерилидир.
Касалликни ташхисини аниклаш касалликни тарихини тулик йигишга хар кил асбоблар ёрдамида текширишларга ва эндоскопик, рентгенологик текширувларга асосланади. Беморнинг шикоятлари ва касалликни тарихи (жарохат, операция) га караб, касалликни ташхиси, хамда окманинг турини аниклаш мумкин. Махсус асбоблар ёрдамида кин текширилганда окмани тешигини, унинг жойланишини, катталигини ва шаклини аниклаш мумкин. Агар бу текширувлар беморга каттик огрик берса, у холда киска вактли наркоз куллаш хам мумкин. Куриш Билан бир каторда окмани йулини уни йуналишини текшириб билиши керак. Бундай текшириш айникса уретравагинал окмаларда яхши натижа беради (сийдик йулига киргизилган зонд, окмада пайдо булади.)
Индигокармин Кук метилен ва хоказолар Билан утказилади текширувлардан максад сийдик йулига юборилган буёк моддаларни киндан ажралишини кузатишликдан иборат. Бунинг учун буёк юборишдан олдин кинга дока тампон кургизилади ваш у йул Билан киндан буёвчи моддани пайдо булишини яъни ковук Билан кин орасида окма борлиги тасдиклайди. Агар ковукка юборилган буёк кинда пайдо булмаса, лекин вена кон томирига метилен юборилганидан сунг кинга киритилган тампон кук ранга буялса, сийдик найча ва кин орасида окма борлигидан далолат булади.
Ковук ва кин окмасида цистоскопия килинса, окмани ковукни ичидаги тешигини уни жойлашган урнини ва катта-кичиклигини аниклаш мумкин. Аммо окманинг тешиги катта булган холатларда цистоскопияни бажаришлик анча кийин, чунки окма туфайли ковукни суюклик Билан тулдириш кийин ва баъзан эса цистоскопияни умуман бажариб хам булмайди. Бунинг учун цистоскопия вактида тешигининг вактинча беркитиб туриш учун унга хар хил катетерлар киргизиш усули кулланилмокда. Сийдик канал ива кин орасидаги окмаларни куриш учун цистоскопдан эмас, балки уретроскопдан фойдаланилгани маъкул.
Сийдик – таносил органлирини окмаларини аниклашда кулланиладиган рентгенологик текширувлардан экскретор урография ва фистулографиялардан фойдаланилади. Бу иккита усуллар ёрдамида сийдик найчаси ва кин орасидаги окмани (буйракни катталашуви ва юкори сийдик йулларидан сийдикни ажралишини бузилиш) аник ташхис килиш мумкин. Цистография ва вагинография усуллари эса ковук – таносил окмасини, уни жойлашган урнини аниклашга ёрдам беради.
Фистулографияни бажаришлик учун окмага (ёки Кинга ёки цистоскоп ёрдамида ковук оркали) ингичка катетер утказилиб, у оркали рентгеноконтраст модда юборилади. Килинган рентгеноконтраст расмлар окма, уни хажми, жойлашган урнини ва бошка маълумотларни аниклашга кейинчалик эса оператив даволаш усулини белгилашга ёрдам беради.
Сийдик – таносил окмаларини даволаш асосан оператив йул билан олиб борилади, чунки окмаларнинг мустакил равишда битиб кетиши жуда хам кам кузатилади. Беморларнинг операцияга тайёрлашда антибактериал даволаш усулидан фойдаланишлик мухам урин тутади, чунки ковук ва сийдик йулларидаги яллигланиш жараёнини ва сийдик доимий окиб туришлигидан чот терисини шилиниб кетишлиги, пластик операциянинг натижасини яхши булишига ёмон таъсир килади.
Ковук ва кин окмасининг оператив даволашликни учта асосий усули бор. Ковук оркали, кин оркали, корин пардаси оркали. Курсатилган барса усуллар учун хам асосий шарт операция пайтида тукималарни бир-бири яхшилаб ажратишлик ковук ва кин тукималарини алохида кават-кават килиб тикишликдадир.
Сийдик найчаси ва кин орасидаги окмаларни даволашда утказиладиган операцияларда эса, окмани тешигини беркитиб юборишлик жуда кийин. Шунинг учун сийдик найчаси ва кин орасидаги окмаларни даволашда утказилган операцияларда бошкача йул тутилади. Сийдик найчасини жарохатланган булимини амалий жихатдан даволаш мумукин булмаганлиги сабабли бу окмаларда асосан сийдик найчаси Билан ковук уртасида анастомоз куйиш операцияси кулланилади. Бунда сийдик йулини шикастланган жойини кесиб ташлаб уни ковукни Янги соглом жойига бириктирилади. Сийдик найчасини шикастланиши катта булса уни соглом жойини ковукка якинлаштириш булмаганда барии операцияси кулланилади.
Охирги йилларда аёллардаги сийдик йуллари окмаларини пластик операция килиш усулларини такомиллашиши туфайли, 80-90% беморларни бутунлай даволашликка имконият тугилмокда.

Download 3,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   256   257   258   259   260   261   262   263   264




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish