Tеz tibbiy yordam. Favqulotda vaziyatlar (o`quv uslubiy qo`llanma) Farg`ona 2021 Saydaliyev S. S

Torpid (tormozlanish) fazasi bunda bosh miya tormozlanishi kuzatiladi. Ko‘p miqdorda kelayotgan impulslarga miya tormozlanishi bilan javob beradi. Shu uchun teridagi jarohat deyarli sezilmaydi. Bu fazada ko‘p miqdorda noradrenalin qonga chiqadi. Bunda qon aylanish turini gipokinetik turiga o‘tishi, periferik qon tomirlar spazmi hisobidan AB ushlanib turiiadi. Yurak ishi minimal sarfli boiadi. Bemor harakatsiz, shikoyati yo‘q, terisi sovuq, oqish, ko‘zi bir nuqiaga qaragan, savollargazo‘rg'a javob beradi. Tormozlanish fazasi uzoq davom etadi, to bemor shok holatidan chiqqancha yoki o lim bilan tugaydi.
Torpid faza bosqichlari

№	Bosqichlar	Qontomir o‘zgarishlaii
1	Koinpensatsiya	Arteriospazm, venulaJarni pre va post kapillyar sfinkteri spazmi.
2	Qaytaianuvchi Dekompensatsiya	Qontomiriar kengayishi, arteriolaJar va prekaplllyar sfinkterlar kengayishi, venulatar va postkapillyar spazmi.
3	Qaytmas dekompensatsiya	Qontomirlar atoniyasi (to'qimalar aro koloid osmotik bosim qontomir ichidagi bosimdan yuqqri)

Tomir bo‘shlig‘i bekilishi tufayli kelib chiqadigan obstruktiv shok -bunda yurak zarbming yurakka. bog4!iq boMmagan bolda kamayishi ku­zatiladi (O'ATE, taranglashgan pnevmotoraks).O ‘ATE (o!pka arteriyasi tromboemboliyasi) o‘pka arteriyasining trornb yoki emboliya bilan bekilishi natijasida chap bo'lraachaga qon kelishi kamayadi yoki umuman kelmaydi, AB tushadi,

Taranglashgan pnevmotoraks plevradagi bosimni atmosfera bosim idan yuqori bo‘lganida yuzaga keladi. Havo yoki qon o‘pkani bosib qo‘yadi, bujmaygan o‘pkada qon aylanisbining buzilishi natijasida yurakka qon oqib kelishi kamayada va AB pasayadi (pnevmotoraks, gemotoraks).Qonning qayta taqsimlanishi bilan kuzatiladigan shoklar patog`enezi. Shok holatida yuzaga kelgan kompensator himoya reaksiyasi natijasida katta miqdorda katexolaminlar qonga tashlanadi, postkapillyar sfinkterdagi retseptorni katexolaminga sezgirligi tufayli spazm ro‘y beradi, lekin prekapillyar sfinkterdagi retseptorni esa katexolaminga sezgirligi yo‘qligi tufayli qon oqib kelishi davom etadi va natijada kapillyardagi gidrostatik bosim oshib ketadi. Kapillyarlar devorlari o‘tkazuvchanligi buzilishi va oshishi natijasida qon tarkibidagi albumin va plazma inter stitsial bo‘shliqqa sizib o‘tadi va interstitsial bo'shliqda kolloidosmotik bosim oshishiga olib keladi. O ‘z o'rnida albumin ko‘p miqdorda suvni qontomirlaridan tortib oladi. Interstitsial shish va nisbiy gipovolemiya yuzaga keladi. Aynan shu mexanizm orqali anafilaktik, septik va infek sion toksik shoklarda, zaharli va kimyoviy moddalardan zaharlanish, to‘qimalami holatiy siqilish sindromida qonning taqsimlanishi buziladi va qayta t aq simlanuvchidistributiv shok yuzaga keladi.