Tеz tibbiy yordam. Favqulotda vaziyatlar (o`quv uslubiy qo`llanma) Farg`ona 2021 Saydaliyev S. S

Buyrak va jigar: Qon aylanishi markazlashganda bu organlarda qon tomirlar qisqaradi. Atsidoz va shu organlardagi qon aylanish o‘rtasida bog`liqlik bor. Davo rejasini tuzayotgan paytda buni hisobga olish kerak.
Gipovolemiyani toidirish uchun infuzion terapiyani shokning dastlabki soatlarda bajarish kerak. Gipotenziya va atsidoz koptokchalar faoliyatini izdan chiqaradi. Shokning muhim xarakteri jigar sinuslaridagi o‘tkir stazdir. Jigardagi gipoksiyaga o‘ta sezgirlik uning funksiyasini buzadi.
RETning zararlanishi detoksikatsiya va filtratsiya funksiyasjning buzili­shiga olib keladi. Bakteriyalar va begona tanachalar, agressiv biologik metabolitlar gepatotsitlar tomonidan tozalanmaydi va o‘pkaga borib uning ish faoliyatini qiyinlashtiradi.
O ‘pka: O`tkir nafas yetishmovchiiigi o‘tkir qon aylanishi yetish­movchiiigi bilan doim birga keladi. Barcha turdagi shokda o’pkaning fil tratsion funksiyasi qiyin kechadi. Alveolalaming surfaktant bilan oziqlanishi qiyinlashadi. Kechki bosqichiarda tarqalgan atelektaz paydo boiib, o'pka nam va qattiq bo‘lib qoladi. Alveolaga qon quyilishi oqibatida tarqalgan shish paydo bo‘ladi. O ‘pka arteriyasida bosim oshadi, o‘ng qorincha yetishmovchiiigi kuzatiladi. G‘tkir nafas yetishmovchiiigi klini­kasi o‘tkir distress sindromi yoki shokli o‘pka holatida namoyon bo/ladi.
Shok vaqtida metabolizm vamikrotsirkulatsiyani buzilishining asosiy omili bo‘lib to'qimalardagi gipoksiya v a O 2 yetishmovchiiigi hisoblanadi. Buning natijasida glikoliz faollashib metabolik atsidoz kuchayadi. Bunday holatda to‘qimalar sut kislotasiga bo‘kadi va u qonga chiqib metabolik atsidozga sabab bo‘ladi. HujayraJarda energiya zaxirasining (ATF) ka mayishi moddalar almashinuvini tormozlaydi. OgVir hollarda hatto hayot uchun muhim organlarga ham energiya yetishmaydi. ATF defitsiti, oqsil sintezi va hujayra holatini buzadi. Tomirlardan hujayra va to‘qimada su vning taqsimlanishi va KNa nasoslarini buzilishiga olib keladi. Buning natijasida paydo bo‘lgan shish lizosomal membranaiarni zarariaydi va ajralib chiqqan lizosomal ferment!ar litik xususiyatlarini namoyon qiladi.