14-rasm. Ilovonchalar.
I
qadimgi grek hovonchasi, 2
agat hovoncha; 3, 7 - cho'yan hovoncha; 4 - loshdan
yasalgan hovoncha; 5
chinni hovoncha; 6 - cmulsiya tayyorlash uchun chmni
hovoncha; S - shisha hovoncha; 9 - yassi dastal: maydalash moslamasi; 10 - usti yopiq
hovoncha.
93
www.ziyouz.com kutubxonasi
fabrikatlar tayyorlab qn'yish mumkin. Bunda elaki dorilar tarkibi
o‘rganilib, uning ko‘p uchraydigan ma'lum bir qismi yarim fabrikat
holida tayyorlansa boMadi. Elaki dorilar tarkibini draje holida ham
tayyorlash mumkinligi G.S. Yusupova tomonidan ko'rsatilgan.
Hovonchalar har xil oMcham va shaklda chiqarilib, chinni, agat,
latundan yasaladi. Kundalik amaliyotda eng ko‘p ishlatiladigani chinni
hovonchadir. Chinni hovonchalar 7 xil hajmda chiqariladi. Chinni
hovonchalar yuza tomonidan silliq, ichi esa g‘ovak va notekis boMadi.
PESTIK - PISTILLA - (hovoncha dastasi) ham chinnidan tayyorlanadi.
Chinni qattiqligi yctarli darajadagi jismlarga kirib, mo‘rt hisoblanadi.
Ezishga boshqa moddalarga nisbatan chidamli hisoblanadi. Shuning
uchun u dorixona hovonchalari tayyorlashda juda qo‘1 keladi. Hovonchada
modda dasta bilan qo‘1 yordamida maydalanadi, bunda tirsak va
yclka kuchlari ishlatilmasligi lozim. Zaharli va silliq pardalarga ta'sir
ko'rsatuvchi moddalarni maydalash uchun usti yopiladigan hovonchalar
ishlatiladi.
Bu
birinchidan
moddaning
yo‘qolishini
kamaytirsa,
ikkinchidan ishlayotgan ishchini muhofaza qiladi
Hovonchadan foydalanishni osonlashtirish maqsadida uni stol
ustida tutib turuvchi qurilmalar mavjud. Bularga misol tariqasida rezina
g‘iIdirak ko‘rinishidagi stol ustiga mahkamlash uchun moMjallangan
qurilmani ko'rsatish murnkin (15-rasm)
Elaki dorilarni ko‘p miqdorda tayyorlaganda, ya’ni dorixonada ol-
dindan tayyorlanib qo‘yiladigan dorixona tayyorlanmalari texnologiya-
sida mexanik hovonchalar ishlatiladi.
15-rasm Hovonchani stolga mahkamlovchi qurilm a.
1 - tutgich; 2 rezina g'ildirak; J - strubsina; 4 - rczina taglik; 5 - shtir;
6 - vtulka; 7 fiksator
94
www.ziyouz.com kutubxonasi
16-rasm. M exanik hovoncha.
17-rasm. Q atliq dorilarni maydalaydigan
va aralashiiradigan asbob.
Bunday hovonchalarning dastasi mcxanik aylantirgich - «qo‘l»ga
ulangan bo'lib, asosan katta
0
‘lchamdagi hovonchalarga (diamctri 300-
400 mm) mo'ljallangan. Hovoncha o‘rnida ishlatish uchun kichik hajmli
dori maydalaydigan apparatlar ham tavsiya qilingan bo'lib, ulardan biri
M.X.IsIamqulov apparatidir.
Ko‘rinishidan kofe maydalagichga o‘xshash bu apparatda ichki
idishining diamctri barobarida pichoqlari o'rnatilgan bo‘)ib, uning
aylanish tezligi 18000 aylanish/daqiqa. Bu tezlikda maydalanadigan
modda shakl ta'sirida changga aylanib, apparat qopqog'iga tegib yana
maydalanadi. Maydalanadigan ingrediyentlar apparat qopqog'iga solinib,
uni apparat korpusi bilan bcrkitiladi, so'ng apparat to'ntarilib kukun 1-2
daqiqa maydalanadi.
Maydalangan kukunni yana apparat qopqog'iga to'kib (ag‘darib),
ichidagi kukun qopqoqqa oMkaziladi. Uni ochib ichidan maydalangan,
aralashtirilgan kukun olinadi.
Elash. Kukuntar yirik va mayda zarrachalarni saralash maqsadida
elanadi. Elash maydaligi jihatidan bir-biriga yaqin zarrachalarning
saralanishi dcmakdir.
Dorixona sharoitida elash jarayoni ko‘p hajmdagi claki dorilar
tayyorlanishida ishlatiladi. O'simlik xomashyosini maydalik jihatdan
saralashda clash zarur jarayonlardan hisoblanadi. Maydalangan zarra-
95
www.ziyouz.com kutubxonasi
Do'stlaringiz bilan baham: |