Texnologiyalari universituti qarshi

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT AXBOOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITUTI QARSHI FILIALI
KOMPYUTER INGINIRINGI YO’NALISHI
KI-13- 20- GURUH TALABASI


ELEKTRONIKA VA SXEMALAR FANIDAN
TAYYORLAGAN


2-MUSTAQIL ISHI
Bajardi: Xoliqov.S
Qabul qildi: Karimov.T


Qarshi – 2021.

1. Mavzu:Mustaqil manbali o’zgarmas tok zanjirini hisoblash.Elektr zanjirining kompleks uzatish funksiyasini hiosblash.

2. 
   Mavzu:Turli sxemalar va electron asboblarni tahlil qilish,sintezlash.Ularni zamonaviy element bazasida bosma platalarda yaratsih ustidagi bilimlarini amalda tadbiq etish va loyihalar tayyorlash.
   

3. Mavzu:Zamonaviy elektronika va sxemalardagi diskret qurilmalardan integral sxemalargacha rivojlanishining tarixiy davrlari va rivojlanish istiqbollari.

4. 
   Mavzu:Ma’lumotlar o’zgartiruvchi standart sxemalarini qamragan analog tizimlar dunyosi bilan kompyuter tizimlarining o’zaro ta’sirlari bilan bog’liq muammolar.
   

5. Mavzu:Shinalar va boshqa o’zaro bog’lovchi hamda aloqa tarmoqlarining vazifalari.

1- Mavzu:Mustaqil manbali o’zgarmas tok zanijirini hisoblash. Elektr zanjirining kompleks uzatish funksiyasini hisoblash.

Reja:

1. 
   Mustaqil manbali o’zgarmas tok zanjirini hisoblash. 2.Elektr zanjirining kompleks uzatish funksiyalari.
   

Elektr toki o’tadigan y o’ldagi turli elektr tuzilmalar yig’indisi elektr zanjiri deyiladi. Har qanday elektr zanjir uchta asosiy elementdan, tok manbaidan, iste’molchilardan va tutashtiruvchi simlardan tashkil topgan b o’ladi
Tok manbai elektr zaryadlarni berk zanjirda yurgizib ma’lum ishni bajaradi. Ayrim musbat zaryadni berk zan¬jirda yurgizish ishi elektr yurituvchi kuchi (EYUK) deyi¬ladi: EYUK ning birligi — Volt (V):

1 Volt =

1. 
   Elektr yurituvchi kuch manbalarining bir necha turi bor: 2.Galvanik elementlar:
   

3.Akkumulyatorlar; 4.Elektr generatorlar;
Kremniyli yarim o’tkazgichli fotoelementlar (kuyosh batareyalari).
Elektr energiya iste’molchilari qatoriga elektr energiyani mexanik energiyaga aylantiruvchi elektr dvigatellar, yoritish lampalari, elektr energiyani issiqlik energiyasiga aylantiruvchi isitish asboblari va hokazolar kiradi.
Elektr zanjirlarda asosiy elementlardan tashqari uzgichlar, knopkalar, rele, kontaktorlar, himoya asboblari, masalan, saqlagichlar va avtomatlar, nihoyat kontrol o’lchov asboblari: ampermetrlar, voltmetrlar, schyotchiklar va hokazolar ishlatiladi.. Bu sxema tok manbai Е, uzgich В, reostat R va yoritish lampasidan tashkil topgan.

OM QONUNI

To’la zanjir uchun Om qonuni quyidagicha ifodalanadi: berk zanjirda tok qiymati elektr yurituvchi kuch qiymatiga tug’ri proportsional, ichki va tashqi qarshiliklarning yig’indisiga teskari proportsional bo’ladi:


^r0 ^{—tok manbaining ichki qarshiligi, R—zanjirning tashqi} qarshiligi, — tok manbaining ichki qarshiligida kuchlanishning tushishi,
— tok manbai¬ning qisqichlar orasidagi kuchlanishi, I— tok kuchi.
Agar rasmdagi sxema uzilgan bo’lsa, I=0 bo’ladi

Demak, uzilgan zanjirda tok man¬baining qisqichlar orasidagi kuch¬lanishi, uning EYUK ga teng bo’la¬di.

Agar tashqi qarshilikning uchlarini kalta sim bilan tutashtirsak, uning qarshiligi R=0 bo’ladi. Shuning uchun
bo’ladi.
Bunda:
Manbaning ichki qarshiligi kichik bo’lgani uchun zan¬jirda katta tok paydo bo’ladi. Bu tok qisqa tutashuv toki deyiladi. ,