Texnologiyalari komiteti tashkent informatsiyaliq texnologiyalari universiteti no

 
С 
В 
 А 
 Т1 Т2 Т3 Т4 

 Х 
A 
 Z 
 Y 
 С 

---

18 
3 – su’wret Waqittin’ T1-T4 momentleri ushin A, V, S katushkalarinin’ aylaniw 
sxemalari. 
Rotor katushkalari qisqa tutastirilg’an bolg’anli ushin odan I
2
tok ag’ip 
o’tedi. Bul tok aylanbali magnit maydani menen o’z ara ta’sirlesip rotordi 
aylanbali magnit jo’nelisinde aylaniwg’a tartatug’in F
ψ
ku’shti payda qiladi. O’z 
na’wbetinde F
ψ 
ku’sh rotordi aylaniwina ma’jbu’rleytug’in M
ayl
aylandirwshi 
momentti payda qiladi. Onin’ ta’sirinde rotor n
2
tezlikte aylana baslaydi (rotor 
katushkalari ko’p bolg’anlig’i ushin dvigateldin’ aylandiriwshi momenti ba’rshe 
katushkalar aylandiriwshi momentleri jiyindisina ten’ boladi). Dvigatel rejiminde 
n
1
>n
2
, yag’niy rotor maydani statordin’ aylanbali magnit maydaninan arqada 
qaladi. Eger n
1
=
n
2
bolsa, rotor stator maydanina salistirg’anda ha’reketlenbeydi, 
demek onin’ katushkalarinda EJK ha’m toklar payda bolmaydi, yag’niy 
aylandiriwshi moment bolmaydi ha’m rotordin’ aylaniwi toqtaydi. n
1
sinxron tezlik 
delinedi, asinxron dvigatellerde rotordin’ tezligi odan kishi boladi. Statordin’ 
magnit maydani rotorg’a salistirg’anda n
s

n
2
-n
1
ayl/minga tezirek aylanadi. 
Asinxron dvigatellerde rotordin’ stator maydaninan arqada qaliwin sipqanaw 
birligi S

n
s
/n
1
menen nisbiy birliklerde yaki protsentlerde xarakterlew qabil 
qiling’an: 
1
2
1
/
%
100
)
(
,%
n
n
n
S



Eger rotor toqtag’an S

1 yaki 100 % bolsa, ha’m dvigatel sinxron tezlikke 
jetse S=0, yag’niy dvigatel rejiminde S=0 den 1 ge shekem o’zgeredi. 
Eger sirtqi aylandiriw deregi arqali rotor stator magnit maydani jo’nelisine 
qarama-qarsi jo’neliste aylandirilsa, ol jag’dayda