Texnologiyalari komiteti tashkent informatsiyaliq texnologiyalari universiteti no

O’lshew transformatorlari
. 
 
Ko’binese u’lken toq ha’m kernewdin’ o’lshewi qolaysiz boladi sebebi bunda 
o’lshew a’spablarin jasaw ha’m isletiw mu’mkinshiligi joq . O’zgermeli toqlar 
ha’m kernewler o’lshew shegaralarnin’ ken’eytriw ha’m joqari ku’shleniwden 
o’lshew a’spablarin izolatsyalaw u’shin toliq ha’m kernewlik transfarmatrlari 
za’ru’r
 Tok transformatorlari 
Tok transfarmatorlari joqari shamadag’I (40 A geshe ) toqti kishi shamadag’I 
toqqa o’zgertip beredi ha’m birlemshi oramdag’I ha’r qanday toq eklemshi 
oramdag’I toq shamasi SA den aspaydi (2–suwret). 
Birlemshi oramdag’I toktin’ ma’nisine ko’re olar 1 Аdan 40 qa deyn 
bolg’an 40 gradinsyag’a iye. Eklemshi oram nominal tok 1А, 2А, 2.5А ha’m 5А 
boliwi mu’mkin. Eklemshi oramlar bir neshe boliwi mumkin .Sxemada tok 
transfarmatri 2– suwrette ko’rsetilgen ta’rizde belgilenedi.
2–suwret . Tok transfarmatornin’ sxemasi 
Л
1
Л
2

---

13 
Birlemshi oram (L
1
-L
2
) bir yamasa bir neshe ju’da’ ulken kesimli simli 
oramlardan payda boladi ha’m jukleme shinjirg’a tuwridan tuwri jalg’anadi. 
Tok o’lshenetug’in (U
1
-U
2
) eklemshi oram kishi kesimli simlardan ko’p sanli 
oramli formada orinlanadi ha’m kishi qarsiliqqa iye bolg’an ampermetr yamasa 
basqa a’spab tuwridan tuwri jalg’anadi, ( esaplag’ish, Voltmetr h t b) yag’niy tok 
transfarmatri qisqa tutasiwg’a jaqin bolg’an rejimde isleydi. Eger birlemshi oramda 
tok o’zgergende eklemshi oram shinjiri uzilse yag’niy I
2
=0 bolsa, I
1
kemeymeydi. 
Onday jag’dayda magnit shinjirinda juda ulken magnit payda boladi . Bul o’zekte 
ruzsat etilmeytin qiziwdi keltrip shig’aradi, 
O’mir ushin qa’wpli ha’m eklemshi oram izolatsiyasinin’ buziliwna alip keledi . 
Qawipsizlikti ta’minlew ushin tok transfarmatri eklemshi orami jerge jalg’anadi. 
Islep turg’an tok transfarmatrnin’ ekinshi oramin ajratip bolmaydi. . U
1
-U
2
shinjirg’a a’spablar sonday jalg’anadi , aspabtag’I toktin’ bag’dari baqlanatug’in 
shinjirdag’I tok bag’dari menen saykes keliwi kerek.