Texnologiyalari komiteti tashkent informatsiyaliq texnologiyalari universiteti no

A 
Z 
Y 
C 
B 
X 

N 

S 

---

22 
2-su’wret Sinxron generatordin’ kernew diagrammalari 
Eger mashinani r

1 jup polyusli qilip jasalsa, n=3000 ayl

min tezlikti, eger 
mashinani r>1 jup polyusli qilip jasalsa, n<3000 ayl

min tezlikti ta’miynlewi kerek 
boladi. Bunday du’zilisdegi mashinani tek kishi quwatliliqlarda (15 kVt qa 
shekem) ha’m kishi krenewlerde (380

220 V) islep shig’ariw mu’mkin, sebebi 
joqari kernewlerdi ha’m toklardi ha’reketlenetug’in kontaktlardan aliw qiyin. 
Qo’zg’almas ku’ndelikli magnit maydaninda u’sh fazali katushkani 
aylandiriw yaki bul maydandi qo’zg’almas u’sh fazali katushkag’a salistirg’anda 
aylandiriw prinstipial parq qilmaydi. Sonin’ ushin sinxron mashinanin’ ekinshi 
du’zilisi bar bolip, bunda u’sh fazali yakor katushkasi stator kanallarina 
jaylastiriladi, yag’niy stator asinxron mashinadag’i siyaqli boladi, rotor bolsa 
polyuslari aniq ko’rinetug’in boladi ha’m onin’ polyuslarina sirtqi o’zgermeli tok 
dereginen ta’miynlenetug’in qo’zg’atiw katushkasi oraladi (3-su’wret). 
 
3-su’wret Sinxron generator rotorinin’ sizilmasi 
Rotordin’ valina shetkalar arqali sirtqi ta’miynat dereklerinen o’zgermeli 
tok beriletug’in eki izolyastiyalang’an halqalar bekitiledi. Rotor aylanadi ha’m 
sa’ykes ra’wishte statordin’ magnit maydani ha’reketlenedi. Magnit maydani u’sh 
fazali katushkalarg’a salistirg’anda n tezlikte aylanadi ha’m f

pn/60 chastotali EJK 
indukstiyalanadi. Endi bolsa joqari kernewler ha’m toklar qozg’almas 
katushkalardan alinadi. A’dette bunday rotorlar p>3 jup polyusli qilip jasaladi, 
mashinanin’ tezligin onsha u’lken bolmag’an (n

1000 ayl/min) tezlikli qiliw 
mu’mkin. Eger joqari tezlikti ta’miynlew kerek bolsa (yag’niy p<3 jup polyuslar 
sanin), ol jag’dayda rotordin’ mexanikaliq puxtalig’in asiriw ushin rotor polyuslari 
aniq ko’rinbeytug’in ta’rizde islep shig’ariladi. Ol tsilindr formada bolip, sirtina 
kanallar oyiladi. Bul kanallarg’a o’zgermeli tokti o’tkizetug’in ha’m aylanbali