“texnologiya va uni o’qitish metodikasi” fanidan

 
II-MODUL. TEXNOLOGIYA DARSLARINI TASHKIL ETISH 
METODIKASI.
 
7- MAVZU. Applikatsiya va mozaika bilan ishlash darslarini tashkil 
etish metodikasi 
Reja: 
1. Applikatsiya va mozaika ishida asosiy ish qurollari
2. Applikatsiya turlari oʻrgatilishi
3. Applikatsiya va mozaika ishlari bilan ishlashning ahamiyati
Applikatsiya – tasvirlash texnikasining turli formalarni qirqish va ularni fon 
tarzida qabul qilingan materiallar hisobiga mustahkamlashga asoslanuvchi turidir. 
Bu applikatsiyadan faqat bezash maqsadlarida koʻrgazmali qurollar, turli oʻyinlar 
uchun qoʻllanmalar, oʻyinchoqlar, bayroqlar, suvenirlar, devoriy gazetalar, stendlar 

---

97 
va hokazolarni bezashda ishlatiladi. Applikatsiya bilan shugʻullanish oʻquvchilarni 
garmonik 
rivojlantirishda 
katta 
ahamiyatga 
ega. 
Applikatsiya 
ijodni 
rivojlantirishda katta yordam beradi, tasavvurni boyitadi, kuzatuvchanlik va 
diqqatni faollashtiradi, irodani tarbiyalaydi, chamalash va rangni sezishni oʻstiradi. 
Applikatsiya ishini bajarishda asosiy eʼtibor uning umumiy koʻrinishiga qaratilishi 
kerak. Yaxshi oʻylangan kompozitsiya, yaʼni tasvirlash lozim boʻlgan narsalarni 
joylashtirish applikatsiyalar muvaffaqiyatining garovidir. Tasvirlash lozim boʻlgan 
narsalar yordamida figura va narsalarning holati aniqlanadi, tasvirlangan 
hodisalarning uygʻunligiga erishiladi. Tasvirning barcha detallari, hatto eng 
kichiklari ham qogʻozdan qirqiladi, ularni chizmaslik kerak.
Tayyorlangan detallar yelimlanadigan sath, yaʼni fonga joylashtiriladi va 
oʻylangan tasvir hosil qilinadi, agarda bu tasvir maʼqul boʻlmasa detallar 
boshqacha joylashtiriladi. Detallarni yopishtirishda joyni adashtirmaslik uchun 
ularning oʻrnini qalam bilan belgilab qoʻyiladi.
Misol tariqasida eng oddiy geometrik shakl – kvadratni olib, uning 
almashinishini hosil qilish uchun turli holatlarda joylashtirib koʻramiz. Ishni 
boshlash uchun markazni topish, simmetriya oʻqini oʻtkazish va elementlarni 
shunga koʻra joylashtirish lozim. Ish mavzu va fikrni tanlashdan boshlanadi. 
Koʻpincha ochiq fondagi qogʻoz va fon tanlanadi. Applikatsiya moʻljallangan 
tasvir va elementlar miqdori qogʻozni tanlashni belgilaydi. Tasvir ustida 
ishlanganda asosiy eʼtibor tanlangan mavzuning mazmuniga, kerakli materiallar, 
ularning oʻlchamlari, ranglarini tanlashga qaratiladi. Tasvir hajmiga koʻra eng katta 
element asosiy tematik element boʻlishi kerak. Namuna tariqasida 1-sinf 
oʻquvchilari 8-Mart uchun tabriknoma yasashlari mumkin. Bu ishda bolalar andoza 
bilan ishlaydilar, taxlash va simmetrik qirqishni eslaydilar, chamalash 
koʻnikmalarini sinaydilar va rangli qogʻozdan ingichka oq va sariq toʻgʻri 
chiziqlarni qirqadilar. Quyosh uchun kvadrat qogʻozdan doira qirqsa boʻladi. 
Bolalar yasagan gullar turlicha boʻlishi mumkin. Novdalar ham qoʻlda qirqiladi.
Suhbatni oʻqituvchi “8-Mart kuni” haqida olib boradi va bunda sovgʻa 
masalasini eslatib oʻtadi. Eng yaxshi sovgʻa oʻz qoʻli bilan yasagan sovgʻadir. 

---

98 
Suhbat mehribon buvijonlarimiz, onajonlarimiz, opa-singillarimiz haqida boʻlishi 
mumkin. SHundan keyin namuna koʻrib chiqiladi, uning elementlari, ish usullari, 
kerakli materiallar aniqlanadi va ishning borishi belgilanadi.