Термиз давлат университети

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
60
С. Йўлдошев, М. Усмонов, Р. Каримов ва бошқалар. Янги ва энг янги давр Ғарбий Европа 
фалсафаси. “Шарқ”, Т., 2002, 258-бет. 

---

136 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Глоссарий 
А 
АБСОЛЮТ
(лот. 
— ҳар қандай муносабатлар, шартлардан озод, мутлақ, 
мустақил, мукаммал) — фалсафада абсолют борлиқ ёки абсолют воқелик 
(Шеллингда), абсолют руҳ, яъни олий дунёвий ақл (Гегелда) абсолют шахс, 
яъни Худо (христи анлиқда), абсолют қадрият (Платон асос солган метафизик 
идеализмда), абсолют ахлоқ, категорик лмператив ёки бурч қонуни (Кантда), 
мустақил мавжудотнинг индивидуалликдан юқори субстанциал асос (Фихтеда), 
ирода (Шопенгауэрда), интуиция (Бергсонда). Билиб, англаб олинганлигидан 
қатьий назар ҳамма нарса абсолют аҳамият касб этади. Мас, мантиқнинг 
«Агар икки катталик учинчисига тенг бўлса, у ҳам ўзаро бир-бирига 
тенгдир», деган қоидаси абсолют аҳамиятга эга бўлади. Баъзи бир фал-ий 
таълимотларда, мас., материализм ва унга асосланган фал-ий тизимларда А.га 
ўрин қоддирилмаган. 
АБСОЛЮТ (мутлақ) РУҲ 
ва 
АБСОЛЮТ ҒОЯ 
-Гегель фалсафасининг 
асосий тушунчалари. Унинг фикрича, А.Р. ўз тараққиётида бир қанча 
босқичларни босиб ўтади, яъни объектив руҳ, субъектив руҳ, мутлақ билим 
шаклида ҳамда такомилга етиб АҒ. тарзида намоён бўлади. АҒ.нинг асосий 
шакллари санъат, дин ва фал.дир. Руҳ санъатда образлар орқали, динда 
эмоционал руҳий фаолият натижасида, фал.да эса дунёқарашга хос чуқур 
фикрлаш воситасида ғоя тарзидаги моҳиятини намоён қилади. А.Р. шахс, 
жамият ва ғоянинг бирлиги сифатида абадий, чексиз, макон ва замонда эркин 
ҳаракатланиш хусусиятига эга. Инсоният ва жамият ўз навбатида А.Р.нинг 
маълум босқичдаги намоён бўлишидир. (Қаранг: 
Гегель).