Termiz davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti

XULOSA

Xulosa qilib aytganda qonning kislorod va karbonat angidrid tashish funksiyasi organizmdagi eng asosiy mexanizm hisoblanadi.Bu kislorod va karbonat angidridning parsial bosimi va tarangligiga bog‘liq ravishda amalga oshiriladi.Kislorod va karbonat angidrid qondagi gemoglabin bilan birikgadi va u orqali tashiladi. Gemoglobin kislorod bilan bo‘sh, oson dissotsiatsiyalanadigan birikma — oksigemoglobinni hosil qiladi. Qondagi vodorod ionlari konsentratsiyasi oshganda, ya’ni rN kamayganda, gemoglobinning kislorod biriktirish xossasi pasayadi. Gemoglobiniing kislorod biriktirish va berish xossasi temperaturaga ham qarab o‘zgaradi. Tashqi muhitdagi kislorodning parsial bosimi birday turganda oksigemoglobin odamning gavda temperaturasida (37—38°) pastroq temperaturadagiga nisbatan ko‘proq kislorod beradi. Karbonat kislota eritrotsitlarda, ulardagi karboangidrazafermenti ishtirokida karbonat angidriddan hosil bo‘ladi. Bu ferment SO₂ ning gidratatsiya reaksiyasini tezlashtiradigan kuchli katalizatordir. Eritrotsit ichiga SO₂ kirib, undan karbonat kislota hosil bo‘lishi bilan bir vaqtda oksigemoglobindan kislorod ajralib chiqib, qaytarilgan (reduksiyalangan) gemoglobinga aylanadi. Bu modda oksigemoglobin va karbonat kislotaga qaraganda kamroq dissotsiatsiyalovchi kislotadir.

O‘pkaga keluvchi venoz qonda karbonat angidrid tarangligi yuqori, kislorod taranglngi esa uning alveolyar havodagi bosimidan past. SHuning uchun qon o‘pka kapillyarlaridan o‘tayotganida karbonat angidrid ajratadi va kislorod yutadi.
To‘qimalarda qon kislorod beradi va karbonat angidrid yutadi. Katta doiradagi to‘qimalarning kapillyarlarida gaz almashinuviga, o‘pka kapillyarlaridagidek, qon va to‘qimalardagi gazlarning parsial tarangliklarida farq borligidan ro‘y beruvchi diffuziya sababdir.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR

ASOSIY ADABIYOTLAR

1. 
   ALMATOV K.T, ALLAMURATOV SH.I “ODAM VA XAYVONLAR FIZIOLOGIYASI” TOSHKENT ,,UNIVERSITITET’’ - 2004
   

QO‘SHIMCHA ADABIYOTLAR

2. 
   E.NURITDINOV “ODAM FIZIOLOGIYASI’’ TOSHKENT
   

,,ALOQACHI’’ - 2005

3. 
   E.Q.QODIROV “ODAM ANATOMIYASI’’ TOSHKENT
   

,,UNIVERSITITET’’ - 2007

4. 
   F.N.BAXODIROV “ODAM ANATOMIYASI’’ TOSHKENT “UZBEKISTON” - 2006