Termiz Davlat Universiteti Tabiiy fanlar fakulteti T120-guruh talabasi Shodiyev Ramziddinning O’simliklar oziqlanishi va o’g’it fanidan taqdimoti

Ўсимликлар таркибида микроэлементлар миқдорини қуйидаги мисолдан яққол кўриш мумкин. Бир гектардан олинган 270 с қанд лавлаги таркибидаги марко- ва микроэлементларнинг улуши қуйидагича; азот -166 кг, фосфор-42, калий-157, бор-0,162, марганец 0,502, мис-0,053, рух-0,188, кобалт-0,002 кг.

Шуни ҳисобга олиш керакки, ўсимликлар таркибида бу элементларнинг улуши қанчалик бўлишидан қатъий назар, уларнинг аҳамияти бир хил. Баъзан ҳамма тур озуқа етарли бўлсада, бирор-бир микроэлементнинг етишмаслиги, айни ўсимликнинг ўсиб ривожланиши ва ҳосилига салбий таъсир этади.

Бор, марганец, мис, рух, молибден, кобалт, ёд, рух ва бошқалар ўсимлик организмининг юз, минг ва ҳатто ундан кам кам улушини ташкил қилганидан, улар микроэлементлар деб аталган.

Бор, рух, мис, марганец, молибден, кобалт ўсимлик-лар учун, инсон ва ҳайвон ҳаёти учун рух, мис марганец, темир, ёд ва кобалт енг зарур моддалар ҳисобланади.

Саналган 6 та элемент организмида етарли бўлмаса, инсон ва ҳайвон учун бундай ҳол уларнинг касалланиши, ҳаттоки ҳалок бўлишига олиб келади. Масалан, айрим туманларда, озиқ моддалар ва ичимлик сув таркибида ёднинг камлиги туфайли одам ва ҳайвонларда буқоқ касаллиги пайдо бўлади. Тупроқда ва яйловларда кобалт элементи етишмаса «схотка» касаллиги пайдо бўлади. Ҳайвонларнинг жуни тўкила бошлайди. Тупроқда мис бўлмаганда қўй ва қорамолларнинг касалланиши, ўсимликлар ҳосилининг кескин камайиб кетиши илмий жиҳатдан исботланган.Маълумки, ферментлар биологик катализатор вазифасини бажаради. Модда алмашинуви синтез ва парчаланиш сингари ҳаётий жараёнлар уларнинг бевосита иштироки билан кечади.

Саналган 6 та элемент организмида етарли бўлмаса, инсон ва ҳайвон учун бундай ҳол уларнинг касалланиши, ҳаттоки ҳалок бўлишига олиб келади. Масалан, айрим туманларда, озиқ моддалар ва ичимлик сув таркибида ёднинг камлиги туфайли одам ва ҳайвонларда буқоқ касаллиги пайдо бўлади. Тупроқда ва яйловларда кобалт элементи етишмаса «схотка» касаллиги пайдо бўлади. Ҳайвонларнинг жуни тўкила бошлайди. Тупроқда мис бўлмаганда қўй ва қорамолларнинг касалланиши, ўсимликлар ҳосилининг кескин камайиб кетиши илмий жиҳатдан исботланган.Маълумки, ферментлар биологик катализатор вазифасини бажаради. Модда алмашинуви синтез ва парчаланиш сингари ҳаётий жараёнлар уларнинг бевосита иштироки билан кечади.