Termiz davlat universiteti sport faoliyati va boshqaruv fakulteti

13-rasm
. Toʻpga qaramasdan yerga urib yurish. 
Yoʻnalishni oʻzgartirish bilan aldab oʻtish.
Asosan bu harakatdan raqibni aldab 
oʻtish va hujum uchun halqa tomon oʻtish uchun foydalaniladi. Yoʻnalishni 
quyidagicha qilib oʻzgartirishadi: toʻpning yon sirtini hohlagan nuqtalariga panja 
qoʻyiladi va kerakli yoʻnalishga qoʻlni toʻgʻrilanadi. Shuningdek, sapchish 
balandligini oʻzgartirib, burilishlar va toʻpni u yoqdan bu yoqqa oʻtkazib ham 
aldab oʻtish mumkin. Shuningdek, toʻpni bir qoʻldan boshqasiga oʻtqazish bilan 
yashirincha, orqadan yoki toʻpni oyoq ostidan oʻtkazish bilan ham raqibni aldab 
oʻttish usulidan keng foydalaniladi. 

---

37 
XULOSALAR 
Kurs ishining asosiy natijasi taʻlim jarayonini takomillashtirish, oʻquvchilarni 
jismoniy tarbiya va sportga tayyorlashning pedagogik muammosini yechishdir. 
Yuqoridagi muammoni yechish uchun ilmiy va amaliy natijalar olindi: 
1. Adabiy manbalari va ilgʻor amaliy tajribalarning tahlili shuni koʻrsatadiki, 
qadimgi davrlar jismoniy tarbiyasi xar xilligi tufayli bu masala yetarlicha 
oʻrganilmagan hamda oʻz yechimini topishni taqozo etadi. 
2. Jismoniy tarbiya darslarida oʻquvchilarga tabaqali-individual yondashishni 
ijobiy amalga oshirish uchun majmuali-tizimli yondashish zarur. Bu esa oʻz ichiga 
oʻquvchilarning individual xususiyatlarini hisobga olish va oʻrganishni, darsda va 
sinfdan tashqari oʻtkaziladigan jismoniy tarbiya mashgʻulotlarida oʻquvchilarning 
mustaqil faoliyatini faollashtirish kerakligini belgilaydi.
3. Ishlab chiqilgan va tajribada sinalgan majmuali usullarni, oʻquv 
mashgʻulotlarining xarakteri va mazmuni oʻrtasidagi hamda oʻquvchilarning 
individual xususiyatlari, har xil tayyorgarlik darajasi oʻrtasidagi bogʻliqlikni 
aniqlashga yoʻnaltirilgan. Bu esa: - oʻquvchilarning salomatlik holati, jinsi va 
yoshini hisobga olgan holda jismoniy tayyorgarligiga har tomonlama baho beradi; 
- oʻquvchilarni guruhlarga boʻlishda ularning tayyorgarligi, har xil shiddatdagi 
yuklamalarni bajarishda guruhlar oʻrtasidagi funksional tayyorgarlik farqi aniqlandi. 
Darslik xozirgi kungacha o’z qiymatini yo’qotmagan o’zbek tilidagi yagona 
manba bo’lib hisoblanadi. Darslikda voleybol sport turini texnikasini o’rgatish 
vazifasi, vositasi mteodik ko’rsatmalari, yuqoridan, yondan, pastdan, aylanma 
holatdagi mashg’uloti haqida ma’lumot berdi. 
A.Sodiqov, V.Xalimov Sport o’yinlari voleybol o’quv qo’llanmasi o’zbek 
tilida chop etildi. 
Mazkur o’quv qo’llanmada voleybol sport turini texnikasini o’rgatish 
voleybolni o’rganish asoslari to’plarni qabul qilish turlari, texnikasi va maxsus 
mashqlarni o’rganish. Voleybol mashqlarini texnikasini o’rganishning namunaviy 
sxemasi, ko’rsatilgan. 

---

38 
L.R.Ayrametyans, A.Pulatovni Yuqori malakalari voleybolchilarni tayyorlash 
darsligi 1995 yil Toshkentda. «TDJTUni nashryotia chop etildi» Darlikda voleybol 
musobaqalariga ko’proq ahamiyat bergan. Bundan tashkari respublikamizda 
o’tkazilgan ilmiy-amaliy anjumandar materiallaridagi to’plamlarda ilmiy 
maqolalardan foydalanilgan. 
Shularda «Bolalar va o’rtasida jismoniy tarbiya va portning rivojlantirshning 
dolzarb muammomlarini yo’lga qo’yishi kerak». O’tkazilgan tadiqqotlarimiz 
jarayonida voleybol sport turini texnikasini o’rgatish va mashg’ulotlar o’tkazish 
bolalarni xususiyati ularni mashg’ulotlarida yangi pedagogik texnologiyalaridan 
foydalanish ishlarini ko’rdik. Voleybol sport turida yuqori sport natijalariga 
erishish texnik-taktik jihatlari ma’lum ahamiyatga ega bo’lishi kerak. 

---

39