Tеrmiz davlat univеrsitеti kasbiy ta’lim kafedrasi

Sortli prokatdan zagotovkalarni rejalash va arralash


Ishning borishi: O’qituvchi sortli metallardan zagotovkani rejalash moslamasi rejalash plitasi ekanini, bu plita fazoviy zagotovkalarni o‘lchash va rejalashning aniq chiqishini ta’minlashini, rejalashda tegishli o‘lchash qurollaridan foydalanish kerakligini aytadi va quyidagilarni tushuntiradi.
1,5 mm dan 3 mm gacha qalinlikdagi zagotovkani rejalashda borodok bilan urib chiqiladi. Chunki, reja zagotovkada aniq ko‘rinmasa, uni arralash, teshish, egovlash, ariqchalar o‘yish kabi operatsiyalarni bajarib bo‘lmaydi.
Zagotovka 3 mm dan qalin bo‘lsa, uni qo‘l qaychisi va zubilo bilan kesish mumkin bo‘lmay qoladi. Shuning uchun borodok bilan urib chiqib, unda kichik diametrli parma bilan oralig‘i 8-10 mm li teshiklar ochiladi. Qeyin arra bilan kesib olinadi. Zagotovkaning reja chizig‘idan tashqaridagi ortiqcha joylari egovlab tashlanadi.
Shundan keyin o‘quvchilar bilan birgalikda nutromer yasashning texnologik kartasi asosida qalinligi 2 mm li sortli metalldan bu asbobni rejalash ishi bajariladi.
O’qituvchi o‘quvchilarga xomaki tayyorlangan metall materialni tarqatib, tegishli yo‘l-yo‘riq ko‘rsatadi, so‘ng o‘quvchilaoning ishini kuzatib ularga yordamlashib turadi.
Amaliy mashg‘ulot
Mavzu: Kerner
ISHNI BAJARISHDAN MAQSAD:
1. Kerner tayyorlashda ( chilangarlik bolg‘alari va elektro charxlar,rejalash asboblari) bilan ishlashni о‘rganish.

2. 
   Kerner tayyorlash uchun material tanlash.
   
3. 
   Kerner tayyorlashda xavfsizlik texnikasi qoidalariga rioya qilish.
   
4. 
   Kerner tayyorlashning ish chizmasini chizish.
   

ISHNI BAJARISHGA DOIR MA’LUMOTLAR
Kerner tayyorlash
Slesarlik o‘quv ustaxonalarida metall materiallardan detallar yasashda reja solish uchun kerner ishlatiladi.
Kerner detalga chiziqcha ustidan nuqta shaklida o‘yib rejalash uchun ishlatilib, o‘rtasi nakatkali yumaloq sterjendan iborat. Sterjenning bir tomoni o‘tkir, konus shaklida charxlangan va uchidagi burchagi 45-60° ni tashkil etadi, kernerning ikkinchi to-moni kesik konusga o‘xshab cho‘zilgan. Detalni kerner bilan rejalashda kernerning to‘mtoq tomoniga bolg‘a bilan uriladi. Uni tayyorlashda quyidagi texnikaviy talablarga rioya qilish lozim:
1.Ish qismi 20 mm uzunlikda 52-55 HRS qattiqlikkacha tob-
lanishi lozim. Zarb beriladigan qismi 15 mm uzunlikda 32-40 HRS qattiqlikkacha toblanishi lozim.
2.O’qiga nisbatan konus sirti simmetrik bo‘lishi kerak.
3.Kernerning ish qismi charxlangandan so‘ng, albatta tekislanib, bo‘yalishi kerak.
4. Kerner silindr qismining tekisligida nakatkalar bo‘lishi kerak. Nakatka, albatta, tekis, bir-biriga teng bo‘lishi kerak.
Uning konstruksiyasi asosida loyihasini tuzish tavsiya etiladi. .