Tеrmiz davlat univеrsitеti kasbiy ta’lim kafedrasi

TO’G’I TIRNOQLI BIRIKMALAR


ISHNI BAJARISHGA DOIR MA'LUMOTLAR:
Duradgorlik buyumlari tayyorlashda ularning sifatli chiqishi detallarning puxta birikishini ta‘minlash maqsadida, uning shakli va o’lchamlariga qarab xar xil ko’rinishdagi bir tirnoqli, ikki tirnoqli, ko’p tirnoqli ochiq, maxfiy va yarim maxfiy tirnoqli birikmalar hosil qilinadi. Ulardan eng sodasi va eng ko’p qo’llanadigani ochiq ko’rinishidagi bir tirnoqli bprikmalardir Bir tirnoqli birikmalar xosil qilish mashqi 3-texnolo­gik kartada ko’rsatilgan tartibda bajariladi.1). Birikmaga mos yogoch tanlanadi, randalash uchun quyim qoldirib undan material arralab olinadi. 2) 1-texnologik karta asosida I uzunlikdagi, eni a, qalinligi h bo’lgan ikkita brusok tayyorlanadi yoki dasta bet 6og’lashni o’rganish uchun ishlatilgan tayyor brusoklardan foydalaniladi. 3) Brusoklarning uchlarini guniya asosida arralab to’g’ri burchakli qirqimlar xosil qilingandan so’ng tirnok va quloqlar rejalanadi. Buning uchun brusoklarning uchida o’lchamda tirnoq va quloq uzunligi rejalanib, qolgan tomonlarga guniya yordamida olib o’tiladi. Bir tirnoqli birikmalarda tirnoqning qalinligi yoki quloqming kengligi brusok qalinligining 1/3 qismiga teng qilib olinadi (shuni hisobga olib ko’pincha bir tirnoqli birikmalarda brusokning qalinligini 3 ga qoldiqsiz bo’linadigan o’lcham­da tayyorlanadi). Shuning uchun tirnoq va qo’loq o’lchamlarini rejalashda xatkashning bir cho’pini brusok qalinligining 3 /1qismiga h / 3 ikkinchi chupini brusok qalinligining 3/2h ismiga teng o’lchamga sozlanadi va ikkala cho’p yordamida «bet»larga nisbatan bru­sok chetlariga reja chiziladi 4).Reja asosida tirnoq chiqarish va quloq ochish uchun birinchi navbatda tilish ishi olib boriladi. Tirnoq va quloqlarni tilish ishlari rasmda ko’rsatilganidek olib bori­ladi. So’ng tirnoq chiqarish uchun kertish va quloq ochish uchun oyish ishi bajariladi. 5)Tirnoq va quloqlarni o’zaro bir-biriga kiritib birikma xosil qilingach, uning jipsligi ta‘minlanadi. Jipslikni ta‘minlash chaspakli dastarra yordamida olib boriladi. Buning uchun birikmaning chokiga xam «bet»dan, ham orqadan arra quyiladi (arralanadi)
Tirnoqln birikmalar xamma vaqt yelimlab biriktiriladi ayrimm dirikmaning puxtaligini oshirish uchun unga yog’ch mixqoqiladi yoki uning sifatiga qarabchki yoki tashqi tomonidanburchaklik yoki fanerdan tayyorlangan uchburchaklik mixlanadi.