Tеrmiz davlat univеrsitеti kasbiy ta’lim kafedrasi

Zarkovli birikma

№	Ish ketma-ketligi	Ish eskizi	Asboblar		Moslamalar
			O’lchov	ish
1.	Birikmaga mos yog’och tanlash, o’lchamlarga keltirib randalash va qirqish 1-texnalogik karta olib boriladi.
2.	Tirnoq va quloqlarni rejalash		Lineyka guniya qalam hatkash		Rejalash stoli yoki verstak
3.	Tirnoq chiqarish va quloq ochish			Tiluvchi qiruvchi arralar o’lchovi iskana to’qmoq	Verstak
4.	Zarkov ochish			Zarkov randa	-»-
5	Birikma hosil qilish, jipsligini ta’minlash			Yo’nuvchi iskana, to’qmoq chaspakli arra	-»-

Amaliy mashg’ulot


Mavzu: Burchakli murakkab bir tirnoqli birikmalarni tayyorlash texnologiyasi .

Shakllantiriladigan bilimlar: Tirnoqli birikmalar tasnifi va texnologiyasi. Burchakli va tirnoqli birikmalarni tayyorlashda ishlatiladigan material va asboblar. Moslamalar tavsifi. Ish usullarini tushuntirish va ko’rsatish. Tirnokli birikmalar sifatini tekshirish va birikmalar yaroqsizligining oldini olish. Mehnat xavfsizligi qoidalari. Ish usullarini o’rganish vamalaka xosil qilish: Ishlatiladigan o’rniga qarab oyuvchi asboblarni tanlash. Ochiq teshiklar hosil qilish. Biriktiriladigan detallarni qalinligiga qarab quloqlar o’lchamlarini aniqlash. Turum ishlash uchun detal tayyorlash. Bir tirnoqli ochiq va ikki tirnoqli turumlar tayyorlash va bajarish. Quloqcha va turumli birikmalar sifatini tekshirish. Oyuvchi va qirkuvchi uskunalarni charxlash va qirovini to’qish.

rasm. Burchakli,tirnoqli uchma-uch biriktirish usullari.

Turum va quloqning texnik chizmasi bilan tanishish. O`yish, turm va quloqni yelim bilan bir-biriga jipslashtirish usuli.

Ishdan maqsad: Burchakli murakkab bir tirnoqli birikmalarni tayyorlash texnologiyasi .
Oyuvchi uskuna bilan oyishda moslama tanlash. Utirib va tik turib teshiklar oyish. Quloqcha va turumlar uchun yasalgan detallarni randalash va rejalash ishlari sifatini tekshirish, quloqcha va turumlarni arralash, oyish. Quloq va turum shaklidagi burmalarni yig`ish, bir-biriga moslash. To’rtburchak va yumaloq mixlar tayyorlash. Mix cho’plarni elim yordamida o’rnatish.


Jihozlar, asbob va moslamalar: Tirnoq va uyalarning andozalari, chizg`ich, qalam, xatkash, arra va randa , parma va o`yish asboblari, yog`och to`qmoq, va boshqalar.


Mashg’ulot yuzasidan topshiriq:
Ramka, kiyim ilgich, eshik va deraza kesakilari Burchakli tirnoqli uchmauch biriktirib (ramka, duradgorlik guniyasi, eshik, deraza va boshqa) buyumlardan tayyorlash. Reja asosida tirnoq chiqarish va quloq ochish ishlarini bajarish.


Topshiriqni bajarish yuzasidan ko’rsatma:

1Tayyorlanadigan buyumni texnologik xaritasini tuzish.

2. Tayyorlanadigan buyumlarga mos yog`och tanlash (qarag’ay, eman, tog’ teragi, archa, sada, chinor).
3.Zagatovkani rejalab olish.
4.Randalash uchun quyum qoldirib undan materiall arralab olish
5.Brusoklarni uchida ma’lum o`lchamda tirnoq, quloq va kertmaklarini rejalash.
6.Tirnoq chiqarish, quloq ochish va kertmalarni hosil qilish.
7.Tirnoq va quloqlarni o`zaro bir-biriga kiritish va birikma xosil qilish.
8.Birikmani jipsligini ta’minlash.
9.Birikmalarni mix chup va yelimlar yordamida maxkamlash.
10.Biriktirilgan buyumni sifatini yaxshilash.
11. Tayyorlangan buyumni o’qituvchi yoki o’quv ustasiga topshirish.


Tayyorlanadigan buyumlar: Rasm uchun ramka, duradgorlik guniyasi, eshik, deraza va h.k.


Nazorat uchun savollar:

1Ko’p tirnoqli birikmalarni turlarini aytingq

2Ko’p tirnoqli birikmalardan foydalaniladigan mehnat obektlaridan misollar keltiringq
3.To`g`ri tirnoqli birikmalarning tayorlashda xafsizlik texnikasi qoidalari.
4.Uchmauch tirnoqli birikmalarg tayyorlashda qanday asboblar ishlatiladi.
Mustaqil ta’lim uchun topshiriqlar.
Duradgorlik birikmalari to`g`risida texnik ma`lumotlar. Tirnoqli uchma-uch biriktirish xaqida texnik ma`lumot olish. Porsi usulida bog`lashning asosiy turlari xaqida. Porsi tirnoq birikmali buyumlar yasash texnologiyasini o`rganish. Xalq xunarmandchiligida ishlatiladigan burchakli, tirnoqli uchma-uch biriktirish usullari.