Termiz davlat pedagogika instituti

Kichik guruh bolalari uchun ertalabki gimnastika komplekslari
Bolalar gimnastika gilamchasiga qorin bilan yotgan holatda, boshlarini ko‘taradilar. Oyoqlar uzatilgan bo‘ladi. Bu harakat 3-4 marotaba takrorlanadi. Bundan maqsad qo‘l, orqa va qorin muskullarini mashq qildirish va mustahkamlashdir. “Qaychi”Bolalar qo‘llarini ikki tomonga keng yoyadi, so‘ngra ko‘krak oldida chalishtirib qaychi qirqish harakatini bajaradi. Tarbiyachi bolalar bu harakatni bajarayotganda ovoz orqali ularga signal berib boshqaradi. Qo‘llar ikki tomonga yoyilganda to‘liq nafas olinadi, qo‘llar ko‘krak oldiga chalishtirilganda nafas chiqariladi va ko‘krak muskullari mashq qildiriladi. Bu harakat 5-6 marta takrorlanadi.
“Ipni chirmaymiz”. Bolalar qo‘l barmoqlarini musht qilib, bir-birining atrofida 5-6 marta aylantiriladi va darrov mushtlarini ochib ikki qo‘lini ikki tomonga yoyadi. Bundan maqsad: kengaytirilgan ko‘krak qafasida chuqur nafas olishga o‘rgatadi va ko‘krak muskullarini mashq qildiradi.
“Koptokni aravachaga sol”. Yerda o‘tirgan bolaning bir tomoniga aravacha yoki savatcha, ikkinchi tomoniga esa cho‘zilib qo‘li еtadigan masofaga koptok qo‘yiladi va tarbiyachining o‘rgatishi bilan bola koptokni ikki qo‘li bilan ushlab aravachaga solishi kerak. 20 – 30 sekund dam olgandan so‘ng koptokni yana joyiga qaytarib qo‘yadi. Bu harakatlar 3-4 marta takrorlanadi. Maqsad muskullarni mashq qildirish va epchillik ko‘nikmalarini shakllantirish.
“Baliqlar suzadi”. Gilam ustida qorin bilan yotgan holda bolalar avval qo‘llarini oldinga, so‘ngra orqaga uzatadi va bundan keyin orqaga uzatib baliqlarning suvda suzish holatiga taqlid qilishadi. Bu harakatlardan so‘ng bolalar qo‘llarini ko‘kraklari oldida buklab dam oladilar. Harakat 3-4 marta qaytariladi. Maqsad bolalarning umurtqa pog‘onasi, ko‘krak qafasi hamda qo‘llarini mashq qildirish.
“Bo‘g‘irsoq”. Bolalar gilamda cho‘zilib yotgan holda tarbiyachining ko‘rsatishi bilan orqasiga, yoniga, qorniga aylanib yotadi. Bu harakatlar 3-4 marta qaytarilgandan so‘ng bolalar o‘rinlaridan turib qo‘llarini dam yuqoriga dam pastga silkitadilar. Maqsad: harakatchanlik malakalarini tarbiyalash.
“Koptok o‘yini”. Bu o‘yinni bolalar tarbiyachi bilan o‘ynaydi. Chunki tarbiyachi bolalarga koptokni qanday irg‘itish va ilib olishni o‘rgatadi. Bolalar bilan tarbiyachi orasidagi masofa bolalarning jismoniy imkoniyatlariga qarab turlicha bo‘lishi mumkin. Doira bo‘lib turgan bolalarning o‘rtasida turgan tarbiyachi har bola bilan koptokni irg‘itishi va ushlab olishi lozim.
“Daraxtlar egiladi”. Bunda bolalar qo‘llarini yuqoriga ko‘tarib, goh o‘ng tomonga, goh chap tomonga gavdalarini shamolda egilgan daraxt singari egadilar. Bolalar har tomonga egilganlarida tarbiyachi ovoz orqali shamolga taqlid qilib ovoz chiqarishni o‘rgatadi. Bu mashqda bola yonga egilganda nafas chiqaradi va tik turganda nafas oladi. Bu harakatlar 4-5 marta takrorlanadi. 4, 5, 6 yashar bolalarning ertalabki gimnastika mashg‘ulotlari asosan saf bo‘lib yurishdan boshlanadi. Bolalarga saf bo‘lib yurishda tizzalarini balandroq ko‘tarib qadam tashlashni, qo‘llarni erkin va keng harakatlantirishni o‘rgatish lozim. Bolalar har 3-4 daqiqada to‘xtab nafas rostlaydilar.
“Muvozanat saqlash mashqlari”. Maktabgacha ta’lim muassasalaridagi tarbiyalanuvchibolalar еrga qo‘yilgan kengligi 15 santimetrli taxtacha ustidan sekin yurib o‘tishlari lozim. Bola yiqilib ketmaslikka harakat qilishi kerak, bunda bolalarning muvozanat saqlash malakalari rivojlanadi.