Termiz davlat pedagogika instituti

Maktabgacha ta’lim tizimidagi bolalarning jismoniy tarbiya vositalari
Maktabgacha yoshdagi bolalar jismoniy tarbiyasida tabiatning sog‘lomlashtirish kuchlari, gigienik omillar va jismoniy mashqlar kata ahamiyatga ega. Yuqoridagilarning ta’siridan tashqari, bolaning kunlik harakat faoliyati (har kunlik harakati, rasm chizish, har xil o‘yinlar, musiqa, jismoniy mehnat) shunday rejalashtirilishi kerakki, bularning hammasi uning rivojlanishiga imkoniyat yaratsin. Mashqlarni ham tanlab berish lozim, toki ular mushaklar kuchini yaxshilashga yordam bersin.
Maktabgacha yoshdagi bolalarda hamma organ va tizimlari, jarayonlarini ishga solib, chidamlilik sifatini rivojlantirish maqsadga muvofiqdir. Yurish, yugurish, suzish va velosipedda uchish mashqlarining me’yori barobariga orttirilsa, bu sifat rivojlanadi. Bu, o‘z navbatida, shug‘ullanuvchilar yoshini hisobga olishni unutmaslik lozimligini taqozo etadi. Bu yoshda tayanch-harakat apparati egiluvchan bo‘ladi. Uning qobiliyatini susaytirmaslik uchun yoshga to‘g‘ri keladigan jismoniy mashqlarning barchasidan samarali foydalanish darkor. Egiluvchanlikni rivojlantiruvchi mashqlar orqali boshqa jismoniy qobiliyatlarga ham urg‘u beriladi. Bolalarda egiluvchanlik qobiliyatini yaxshi rivojlantirish orqali ulardan kelgusida еtuk gimnastikachilar tayyorlashda foydalanish mumkin.
1.4.Maktabgacha ta’lim muassasalarida jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarini tashkil etish
Bolalar bog‘chalarida tashkil qilingan mashg‘ulotlarda tarbiyachi avvalo ularning gigienik tarbiyalariga va sharoitlariga e’tibor berishi kerak. Masalan: mashg‘ulot o‘tkazish uchun guruh xonasi nihoyatda toza, deraza darchalari ochiq bo‘lishi kerak. Bolalarning mashg‘uloti uchun tayyorlangan stulchalar derazaga yaqin, yorug‘ joylarga qo‘yilishi kerak.
Bolalarning o‘tirishi uchun stulchalar bolalarning bo‘yiga mos bo‘lishi kerak. Tarbiyachi bo‘lajak mashg‘ulot haqida tushuncha berayotganda bolalar stulchalariga suyanib, oyoqlarni chalishtirmasdan stol tagiga buklamasdan, qo‘llarini tizzalariga qo‘ymasdan erkin o‘tirishlari lozim. Tarbiyachi bolalarning berilgan topshiriqni bajarishda stolchaga yotmasdan, bukilmasdan, ko‘krakni stolcha qirrasiga tiramasdan o‘tirishini nazorat qilib turish lozim. Tarbiyachi mashg‘ulot paytida ayniqsa tushuntirish vaqtida, bolalarga yaxshi ko‘rinadigan joyda turishi va bolalarning mehnat faoliyatini yaqindan ko‘rib turishi, stolchalar orasida yurib ayrim bolalarga yordam berishi kerak.